Z treści art. 45 ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin /Dz.U. nr 32 poz. 140/ wynika jednoznacznie, że przejęcie gospodarstwa rolnego przez Państwo jest możliwe tylko w przypadkach tam wymienionych. Wyłącza to możliwość uwzględnienia wniosku rolnika o przejęcie gospodarstwa rolnego przez Państwo w zamian za rentę, z powołaniem się na motywy osobiste, wynikające ze stosunków rodzinnych panujących między rolnikiem a jego prawnym następcą spełniającym warunki ustawowe do objęcia gospodarstwa.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę Józefa i Marianny małżonków K. na decyzję Wojewody S. z dnia 22 października 1980 r. w przedmiocie odmowy przejęcia gospodarstwa rolnego przez Państwo w zamian za emeryturę.
Józef i Marianna K. złożyli w dniu 4 września 1980ż r. wniosek do Urzędu gminy w Z.W. o przejęcie ich gospodarstwa rolnego o powierzchni 4,22 ha, położonego w W. na własność Państwa z wyjątkiem siedliska. Wnosili również o wydzielenie na ich rzecz działki o powierzchni 50 arów do dożywotniego użytkowania.
Naczelnik Gminy w Z.W., decyzją z dnia 8 września 1980 r., odmówił przejęcia powyższego gospodarstwa na własność Państwa z uwagi na to, że wnioskodawcy mają syna Edmunda K., którym a teoretyczne kwalifikacje rolnicze i wyraża zgodę na przejęcie gospodarstwa rodziców jako następca.
W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawcy podnosili, że wprawdzie ich syn ma kwalifikacje rolnicze i wyraża zgodę na przejęcie gospodarstwa rodziców, to jednak nie zasługuje na przekazanie mu tegoż gospodarstwa. Syn mieszka w domu rodziców, lecz dotychczas nie interesował się nimi, nie pracował na ich gospodarstwie i nie udzielała im żadnej pomocy. Od najmłodszych lat nie zdradzał najmniejszego zainteresowania rolnictwem. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracował w przedsiębiorstwie budowlanym jako uczeń kowalski. Po odbyciu służby wojskowej pracował zawodowo jako kierowca w przedsiębiorstwach państwowych, mimo że rodzice proponowali mu, aby pozostał na gospodarstwie. Syn nie pomagał rodzicom nawet w okresie choroby ojca spowodowanej wypadkiem przy cięciu sieczki. W tej sytuacji rodzice zmuszeni byli korzystać z pomocy sąsiadów.
Dyrektor Wojewódzkiego biura Geodezji i Terenów Rolnych, działając z upoważnienia Wojewody S., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję, podzielając argumentację prawną Naczelnika Gminy w Z.W. co do przeszkód w przejęciu gospodarstwa rolnego na własność Państwa.
Decyzja Wojewody S. została zaskarżona przez Józefa i Mariannę K. do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W skardze podnieśli te same argumenty, jakie podali w odwołaniu do Wojewody S.
Naczelny sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 45 ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin /Dz.U. nr 32 poz. 140/ przejęcie gospodarstwa rolnego przez Państwo jest możliwe tylko w razie braku następców lub gdy następca nie spełnia warunków do przejęcia gospodarstwa rolnego albo odmówił jego przyjęcia. W postępowaniu administracyjnym zostało ustalone, że Edmund K. ma własne gospodarstwo rolne o powierzchni 3,44 ha. Wszystkie prace agrotechniczne w tym gospodarstwie są wykonywane we właściwych terminach. Znaczna część płodów rolnych jest sprzedawana Państwu na podstawie umów kontraktacyjnych. Obecnie Edmund K. nie pracuje poza rolnictwem, zajmuje się wyłącznie prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Z inwentarza żywego utrzymuje 3 krowy i 10 sztuk owiec, a po zakończeniu budowy obory będzie w stanie powiększyć obsadę inwentarza żywego. W 1975 r. uzyskał dyplom "wykwalifikowanego rolnika".
Stanowisko skarżących, że syn nie zasługuje na przekazanie mu gospodarstwa rolnego ze względu na brak zainteresowania losem rodziców i ich gospodarstwem, nie może wpłynąć na zmianę oceny organów administracyjnych, iż Edmund K. ma teoretyczne i praktyczne przygotowanie zawodowe, prawidłowo prowadzi własne gospodarstwo, wyraża zgodę na przejęcie gospodarstwa rodziców jako następca i w tych okolicznościach daje gwarancję właściwego prowadzenia gospodarstwa rodziców.
Wypada podkreślić, że gospodarstwo skarżących i ich syna Edmunda ma łączną powierzchnię zbliżoną do podstawowej normy obszarowej i celowe jest powiększenie gospodarstwa posiadanego przez Edmunda K. jako młodego rolnika.
Z uwagi na powyższe Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zaskarżona decyzja Wojewody S. jest zgodna z prawem, a mianowicie z treścią art. 45 ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin /Dz.U. nr 32 poz. 140/ i na podstawie art. 207 par. 5 Kpa skargę oddalił jako bezzasadną.