Z istoty przepisu art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. nr 115 poz. 741 ze zm./ wynika, że punktem odniesienia dla oceny konkretnego roszczenia o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, jest jej stan prawny na dzień wejścia w życie powyższej ustawy, to jest na dzień 1 stycznia 1998 r.
Niezależnie od tego jak się kształtuje stan faktyczny spornego gruntu i sposób jego zagospodarowania opisane w art. 229 tej ustawy prawa osób trzecich do niej, powstałe przed 1 stycznia 1998 r. i ujawnione przed tą datą w księdze wieczystej, stanowią prawną przeszkodę do odzyskania gruntu przez poprzedniego właściciela bądź jego następców prawnych.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Pawła K. na decyzję Wojewody P. z dnia 6 lipca 1999 r. (...) w przedmiocie odmowy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości - oddala skargę.
Skarga została wywiedziona na tle następujących okoliczności faktycznych i prawnych.
Aktem notarialnym z 27 kwietnia 1976 r. zawartym w następstwie realizacji porozumienia przewidzianego art. 6 ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości doszło do wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa od Władysława Ch. udziału 1/4 i Pawła K. udziału 1/2 w nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym 36 o powierzchni 1.649 m2, położonej w B. przy ul. (...), zaś aktem notarialnym z 28 maja 1976 r., również zawartym w następstwie realizacji porozumienia z art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości doszło do wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa od Anastazji K., Władysława K. i Pawła K. nieruchomości oznaczonej numerem geodezyjnym 37 o powierzchni 1.720 m2, położonej w B. przy ul. (...), sąsiadującej bezpośrednio z wywłaszczoną działką Nr 36. Obie działki wywłaszczono w celu realizacji spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...), której to spółdzielni na mocy aktu notarialnego z 9 listopada 1976 r. m.in. i opisane wyżej nieruchomości oddano z tym przeznaczeniem w użytkowanie wieczyste na lat 99. Następnie w wyniku scalenia działek położonych w B. w rejonie ulic (...) m.in., z działek Nr 36 i 37 powstała jedna działka o numerze 437 i powierzchni 1,0098 ha, która później uległa podziałowi na trzy działki 437/1, 437/2 i 437/3. Z akt sprawy wynika nadto, że za zgodą spółdzielni mieszkaniowej w listopadzie 1982 r. rozwiązano użytkowanie wieczyste do działki Nr 437/2, zaś decyzją Geodety Miejskiego z 14 listopada 1984 r. (...) działkę tę państwo przekazało w użytkowanie na czas nieokreślony Centrali Techniczno-Handlowej Elektroniki "U.-S." w W., które to użytkowanie przekształciło się później w Zarząd. Użytkownik na nieruchomości tej wybudował bazę serwisową odbiorników telewizji kolorowej. Decyzją Wojewody B. z 29 czerwca 1991 r. stwierdzone zostało nabycie przez użytkownika z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 r. prawa użytkowania wieczystego m.in. powyższej działki oraz prawa własności budynku wzniesionego na niej z mocy art. 2 ust. 3 ustawy z 29 września 1990 r. o zmianie ustawy gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464/. W sierpniu 1991 r. "U.-S." połączył się z Koncernem Handlowym "T.-M." - spółka z o.o. w W. tworząc spółkę z o.o. "U.", która przejęła majątek "U.-S.". Aktem notarialnym z 17 stycznia 1995 r. spółka z o.o. "U." sprzedała m.in. działkę 437/2 małżonkom Jerzemu i Barbarze Z., tworzącym spółkę cywilną "K." z siedzibą w W., zaś w grudniu 1995 r. prawo użytkowania wieczystego nabywców zostało ujawnione w Księdze Wieczystej Nr 21930 urządzonej dla nieruchomości, w skład której wchodzi sporna działka.
W grudniu 1998 r. do Urzędu Rejonowego w B. wpłynął wniosek Pawła K. o zwrot opisanej wyżej działki z uwagi na jej niewykorzystanie zgodnie z celem wywłaszczenia. W 1999 r. do wniosku przyłączyli się spadkobiercy Władysława Ch. - Andrzej Ch. i Ewa Cz. Następstwo prawne wnioskodawców zostało potwierdzone postanowieniami sądowymi o stwierdzenie nabycia spadku.