Sprawa ze skargi na decyzję Izby Skarbowej w B. w przedmiocie określenia podatku dochodowego od osób prawnych za 1995 r.
Tezy

Ustawodawca - dopuszczając istnienie jednoosobowej spółki z o.o. nie wyłączył w stosunku do niej stosowania art. 203 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy /Dz.U. nr 57 poz. 502 ze zm./; tym samym przepis ten znajduje zastosowanie zarówno do spółek wieloosobowych, jak i jednoosobowych.

Na podstawie powołanego przepisu, umowy z członkiem zarządu nie mogą być zawierane przez działających w imieniu spółki pełnomocników ustanowionych przez zarząd spółki. Spółka powinna być reprezentowana przez radę nadzorczą lub pełnomocników powołanych uchwałą zgromadzenia wspólników.

W przypadku, gdy w spółce nie funkcjonuje rada nadzorcza, pełnomocnictwo powinno być udzielone przez zgromadzenie wspólników. Dotyczy to także spółki jednoosobowej, w której jedyny wspólnik udziela umocowania do zawarcia umowy z nim - jako członkiem zarządu. Poglądu, iż umowa o pracę zawarta z "samym sobą" jest zawsze nieważna, nie można uznać za bezdyskusyjny. Aby przyjąć, że umowa o pracę pomiędzy spółką z o.o. a jej wyłącznym udziałowcem /członkiem jednoosobowego zarządu/ jest nieważna - jako sprzeczna z prawem bądź zmierzająca do obejścia prawa lub zawarta dla pozoru - konieczne jest poczynienie konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności zawarcia tej umowy, tzn. celów do jakich strony zmierzały oraz charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej. Jednakże rozpatrując elementy stosunku pracy, w tym dotyczący "pracy podporządkowanej", należy mieć na względzie, iż nie jest on bezwzględnie konieczny, gdyż nie dotyczy w zasadzie osób kierujących zakładami pracy.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Biura Usług i Porad Księgowych "D." - sp. z o.o. w B. na decyzję Izby Skarbowej w B. z dnia 12 sierpnia 1999 r. (...) w przedmiocie określenia podatku dochodowego od osób prawnych za 1995 r. - uchyla zaskarżoną decyzję; (...).

Uzasadnienie strona 1/3

Decyzją z dnia 13 maja 1999 r. Inspektor Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej w B. określił spółce z o.o. - Biuro Usług i Porad Księgowych "D." w B. należny podatek dochodowy od osób prawnych za 1995 r. w kwocie 4.697,00 zł w miejsce zeznanego w kwocie 90,00 zł, zaległość podatkową w wysokości 4.607,00 zł oraz wysokość odsetek za zwłokę od tej zaległości na dzień wydania decyzji - 8.010,90 zł. Organ ustalił, że złożonym za rok podatkowy ostatecznym zeznaniu spółka zadeklarowała w nieprawidłowej wysokości koszty uzyskania przychodu oraz odliczenia od dochodu z tytułu straty za 1994 r. Koszty zostały zawyżone o wynagrodzenia wypłacane jedynemu wspólnikowi będącemu jednocześnie zarządu - Elżbiecie N.-Sz. oraz o związane z tymi wynagrodzeniami składki na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zakwestionowane z tego tytułu wydatki spółki wyniosły kwotę 12.024,20 zł. Inspektor UKS uznał, iż umowa o pracę spółki "D." z Elżbietą N.-Sz. była nieważna, ponieważ zawarła ją w imieniu podatniczki ustanowiona pełnomocnikiem przez jedyną wspólniczkę pracownica spółki Wiesława T.

W tej sytuacji nawiązany stosunek prawny pozbawiony jest zasadniczych elementów konstrukcyjnych wymaganych w- umowie o pracę, w szczególności podporządkowania w procesie świadczenia pracy. Jednocześnie nastąpiło pokrywanie się interesów jedynego wspólnika z jego interesami jako pracownika spółki, który występował jednoosobowo w wielu różnych rolach /prezesa zarządu, dyrektora, zgromadzenia wspólników i pracownika/. Powołując się na pogląd zawarty w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., II UKN 37/96 /OSNAPU 1997 nr 17 poz. 320/ organ stwierdził, że taka umowa o pracę jest nieważna. W związku z tym wydatki poniesione na rzecz wspólnika nie podlegają - zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - uznaniu za koszty uzyskania przychodów spółki. Zmniejszając z tego tytułu podaną kwotę kosztów oraz korygując wysokość błędnie podanej do odliczenia 1/3 części straty z 1994 r. organ określił w innej, niż podał podatnik, wysokości należny podatek dochodowy od osób prawnych.

W odwołaniu wniesionym od tej decyzji spółka "D." zaskarżyła ją w części dotyczącej nieuznania za koszty uzyskania przychodów wydatków na wypłatę wynagrodzenia za pracę Elżbiecie N.-Sz. Zarzuciła tej decyzji naruszenie przepisów art. 210 par. 1 pkt 4 i 6 oraz par. 4 Ordynacji podatkowej przez niepodanie zastosowanej podstawy prawnej - odpowiedniego przepisu prawa materialnego. Zarzuciła również wadliwą wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie przepisu art. 203 Kodeksu handlowego z 1934r. oraz obrazę art. 187 Ordynacji podatkowej przez brak pełnego zgromadzenia koniecznego w sprawie materiału dowodowego oraz jego wybiórczą ocenę. skarżąca podniosła, iż umowa o pracę z Elżbietą N.-Sz. była zawarta w sposób zgodny z art. 203 Kh, osoba ta stała się pracownikiem spółki i w rzeczywistości świadczyła podatniczce pracę, za którą otrzymywała wynagrodzenie, które należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Strona 1/3