Skuteczne powoływanie się na zasady współżycia społecznego lub ważne względy społeczno-gospodarcze /art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych - Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ może mieć miejsce jedynie w wypadkach, które spowodowane zostały działaniem czynników, na które podatnik nie może mieć wpływu i które są niezależne od sposobu jego postępowania. Będą to wypadki zagrażające egzystencji podatnika.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Barbary Sz. na decyzję Izby Skarbowej w B. z dnia 22 grudnia 1997 r. (...) w przedmiocie przeniesienia odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki skargę oddala.
Pierwszy Urząd Skarbowy w B. decyzją z dnia 19 września 1997 r. na mocy art. 40 w zw. z art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ orzekł o odpowiedzialności B. S. Sz. majątkiem swoim jako wspólnika Spółki z o.o. "E." w B. do wysokości 1/9 części udziału w zyskach Spółki, tj. do kwoty 1.230,40 zł z tytułu nieuregulowania za okres od sierpnia 1994 r. do sierpnia 1995 r. podatku od towarów i usług.
W uzasadnieniu podano, że po śmierci w dniu 17 sierpnia 1988 r. wspólnika Spółki z o.o. "E." A. L. Sz. /jednego z trzech wspólników/ w jego miejsce z mocy prawa spadkowego w zw. z art. 183 kodeksu handlowego wstąpili spadkobiercy: żona zmarłego B. S. Sz., córka A. M. Sz. i syn W. A. Sz., każdy po 1/3 części spadku. Umowa Spółki nie ogranicza ani też nie wyłącza wstąpienia do Spółki spadkobierców, stąd też wymienieni spadkobiercy stali się z mocy prawa wspólnikami Spółki. W związku z tym, że Spółka nie uregulowała za okres od 1 sierpnia 1994 r. do 31 sierpnia 1995 r. podatku VAT w kwocie 11.074,10 zł oraz podatku dochodowego od osób fizycznych /płatnik/ w kwocie 4990,60 zł należności głównej /plus odsetki/, a wszczęte w stosunku do Spółki postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne, Urząd Skarbowy wszczął postępowanie w sprawie orzeczenia o odpowiedzialności wspólników za zobowiązania podatkowe Spółki z tytułu podatku VAT w kwocie 11.074,19 zł.
Odpowiedzialność spadkobierców wspólnika A. L. Sz. mającego prawo uczestniczenia w podziale zysku Spółki do 1/3 części, na podstawie art. 47 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, ograniczona została do 1/9 części każdego spadkobiercy.
Ustosunkowując się do zgłoszonych przez B. S. Sz. uwag, Urząd Skarbowy stwierdził, że zaległości podatkowe w podatku VAT powstały już w trakcie, gdy była ona wspólnikiem Spółki, nie stwierdzono, aby podejmowała ona jakiekolwiek czynności świadczące o zainteresowaniu się działalnością gospodarczą Spółki lub działania w stosunku do Zarządu Spółki. Sytuacja materialna podatniczki nie daje podstaw do odstąpienia od wydania decyzji ze względu na zasady współżycia społecznego.
W odwołaniu od decyzji Barbara Sz. wniosła o jej uchylenie i odstąpienie od obciążania jej obowiązkiem zapłaty kwoty 1.230,40 zł. Wniosek swój uzasadniła tym, że nie miała żadnego udziału w powstaniu zobowiązań Spółki, nie wiedziała o tych zobowiązaniach aż do wszczęcia postępowania przez Urząd Skarbowy. Nie uczestniczyła w zyskach Spółki, nie interesowała się działalnością Spółki, gdyż się na tym nie zna. Chciała sprzedać swoje udziały, ale członkowie zarządu Spółki nie mogli się ze sobą porozumieć i podjąć decyzji.
Podniosła, że jedynym jej źródłem dochodu jest wynagrodzenie w wysokości 731 zł brutto i po opłaceniu czynszu i innych opłat pozostaje jej około 270 zł "na życie". Przemawia to za odstąpieniem od wydania decyzji o przeniesieniu odpowiedzialności podatkowej Spółki ze względu na zasady współżycia społecznego.
Izba Skarbowa w B. po rozpatrzeniu odwołania zaskarżoną decyzję utrzymała w mocy nie znajdując podstaw do uwzględnienia odwołania. Podkreśliła, że w myśl obowiązujących przepisów wspólnicy Spółki odpowiadają za jej zobowiązania niezależnie od tego, czy Spółka wypracowała zysk i czy go podzieliła, zaś skutki niepowodzeń finansowych nie mogą obciążać Skarbu Państwa. Nieznajomość przepisów nie może odnieść pozytywnego dla skarżącej skutku, gdyż na podatniku ciąży obowiązek zapoznania się z obowiązującymi przepisami i zasięgnięcie porady we właściwym organie podatkowym lub biurze doradczym.