Nieruchomość przejęta na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 1 ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r. o przejmowaniu nieruchomości rolnych na własność Państwa za zaległe należności /Dz.U. 1969 nr 17 poz. 130/ nie podlega zwrotowi na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ skargę Andrzeja H. na decyzję Wojewody (...) z dnia 25 stycznia 1996 r. w przedmiocie odmowy zwrotu nieruchomości.
Kierownik Urzędu Rejonowego w B.P. decyzją z dnia 12 grudnia 1995 r. nr GG. 6013-16/95 (...) odmówił Andrzejowi H. zwrotu gospodarstwa rolnego o powierzchni 12,98 ha, położonego na terenie wsi H.D. gmina B.P., przejętego na własność Skarbu Państwa od jego dziadków, Józefa i Albertyny H. Organ ustalił, że gospodarstwo to zostało przejęte na mocy postanowienia Sądu Powiatowego w B.P. z dnia 29 czerwca 1974 r. /.../, wydanego na wniosek Wydziału Finansowego byłego Urzędu Powiatowego w B.P. za zadłużenie finansowe ciążące na gospodarstwie. Organy administracji państwowej nie są władne do dokonywania rewizji czy też zmian postanowień wydanych przez sądy i dlatego wydano decyzję odmawiającą zwrotu.
Po rozpoznaniu odwołania zainteresowanego Wojewoda (...) decyzją z dnia 25 stycznia 1996 r. /nr GG. II.VII. 60134-24/95/ utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Organ stwierdził, że gospodarstwo zostało przejęte na pokrycie zaległych należności scalonych, a wchodzące w skład przejętego gospodarstwa grunty zostały trwale rozdysponowane. Ze względu na stan faktyczny i prawny sprawy brak jest przesłanek dla zwrotu gospodarstwa.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Andrzej H. podaje, że wnosiło zwrot nie sprzedanej części gospodarstwa rolnego dziadków, przejętego na rzecz Skarbu Państwa. Wyjaśnia także, iż zadłużenia gospodarstwa z tytułu należności scalonych nie powstały z winy ich właścicieli, lecz z winy urzędników i ustroju panującego w PRL. Nadmienia również, iż w chwili zadłużenia się gospodarstwa rodzina znajdowała się w trudnej sytuacji.
Organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując swoje stanowisko i argumentację.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Obowiązujące ustawodawstwo przewiduje w art. 69 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./ możliwość zwrotu na rzecz poprzedniego właściciela lub jego następcy prawnego nieruchomości wywłaszczonej, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Oznacza to, że na podstawie tego przepisu mogą być zwrócone nieruchomości wywłaszczone, niezależnie od tego, kiedy nastąpiło wywłaszczenie, ale musiało to nastąpić na podstawie obowiązującej wówczas ustawy wywłaszczeniowej. Wyjątki od tej zasady, przewidziane w art. 69 ust. 4 tej ustawy, należy interpretować ściśle. W konsekwencji należy stwierdzić, że nieruchomość przejęta na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 1 ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r. o przejmowaniu nieruchomości rolnych na własność Państwa za zaległe należności /Dz.U. 1969 nr 17 poz. 130/ nie podlega zwrotowi na podstawie art. 69 ust. 1 cytowanej ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.
W niniejszej sprawie jest bezsporne, że część gospodarstwa rolnego, stanowiącego własność dziadków skarżącego, została przejęta na własność Państwa na pokrycie zaległych należności scalonych postanowieniem sądu z dnia 29 czerwca 1974 r., a zatem skarżący nie może się domagać jego zwrotu w opisanym wyżej trybie, niezależnie od tego, czy grunty tego gospodarstwa zostały trwale zagospodarowane, czy też proces ten jeszcze nie nastąpił.
Uwzględniając powyższe rozważania, Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/.