Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm./ w wypadkach gospodarczo lub społeczne uzasadnionych zaległości podatkowe lub odsetki za zwłokę mogą być umorzone w całości lub w części.
Umorzenie takie ma charakter fakultatywny. Ryzyko produkcyjne jest ponoszone w gospodarce rynkowej przez każdego producenta rolnego i nie powinno być podstawą umorzenia zaległości podatkowych na podstawie art. 31 ust. 1 ww. ustawy.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w S. decyzją z dnia 27 lutego 1995 r. (...), wydaną po rozpatrzeniu odwołania J.H. od decyzji Wójta Gminy P. z dnia 18 listopada 1994 r., odmawiającej umorzenia zaległego podatku rolnego za rok 1992 i 1993, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ odwoławczy wyjaśnił co następuje: Wniosek o umorzenie zaległych należności podatkowych zainteresowany uzasadniał trudnymi warunkami gospodarowania wynikającymi z niskiej kultury rolnej dzierżawionych ziem, a także ogólnie trudną sytuację ekonomiczną rolnictwa. Odmowę umorzenia zaległych należności Wójt Gminy uzasadniał tym, że w gospodarstwie podatnika nie zaszły jakieś niemożliwe do wyjaśnienia wydarzenia, które w znacznym stopniu osłabiły ekonomicznie gospodarstwo. W odwołaniu podatnik podniósł, iż poniósł duże nakłady na remont budynków poniósł także nieprzewidzianą stratę spowodowaną pożarem kombajnu.
Zdaniem organu odwoławczego przepis art. 31 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /t.j.: Dz.U. 1993 nr 108 poz. 468./ ma charakter wyjątku od zasady powszechności podatków. Słusznie zatem organ I instancji przyjmuje, iż ma on zastosowanie w sytuacjach nadzwyczajnych zdarzeń, które walczą w istotny sposób oddziaływają na sytuację gospodarczą podatnika. W działalności rolniczej powinno się zakładać pewien stopień ryzyka spowodowany warunkami pogodowymi, awariami sprzętu czy też upadkami zwierząt. Odwołujący się powinien też znać i brać pod uwagę w swych kalkulacjach stan gruntów, jakie bierze w dzierżawę. Przy podejmowaniu działalności gospodarczej należy też uwzględniać obciążenie podatkami, związanymi z podejmowaną działalnością. Także uszkodzenie kombajnu spowodowane pożarem, przy dużych rozmiarach gospodarstwa, nie ma decydującego wpływu na sytuacje ekonomiczną gospodarstwa. W konsekwencji Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie znalazło podstaw do zakwestionowania decyzji wójta Gminy P.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego J.H. zwraca się z prośbą o rozpatrzenie sprawy umorzenia podatku. Uzasadnia to złym stanem dzierżawionych gruntów. Skarżący wyjaśnia, iż nie płacił podatków, ponieważ w 1992 r. "nie miał zbiorów", a w 1993 r. pomimo uzyskanych minimalnych dochodów, to jednak koszty były wyższe, ponieważ rozpoczął modernizację budynków gospodarczych. Poniósł również duże koszta na remont hydroforni. Skarżący podkreśla, że zatrudniał w latach 1992 i 1993 i nadal zatrudnia 25 pracowników stałych, "od których odprowadza podatek oraz ubezpieczenie społeczne". Skarżący nie jest w stanie zapłacić zaległego podatku w kwocie około 300 mln zł, ponieważ brak mu środków finansowych ponadto w sierpniu 1994 r. spłonął mu kombajn, co powiększyło jego wydatki. Skarżący podnosi także okoliczność, iż przysługuje mu ulga inwestycyjna w podatku rolnym.
Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoją argumentację z uzasadnieniem decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Sad Administracyjny dokonuje kontroli decyzji administracyjnych wyłącznie w zakresie ich zgodności z prawem i może wzruszyć decyzję tylko wtedy, gdy ustali, że narusza ona w sposób istotny prawo. Nie bada natomiast decyzji z punktu widzenia ich celowości, słuszności i zgodności z zasadami współżycia społecznego, chyba, że przepis stanowi inaczej. Zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem, dlatego też skarga podlega oddaleniu.