Podstawę do zdyskwalifikowania środków spożywczych jako nie nadających się do żywienia ludzi może jedynie stanowić decyzja wydana przez właściwy organ sanitarny na podstawie par. 3 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 1973 r. w sprawie zasad postępowania ze środkami spożywczymi i używkami o niewłaściwej jakości zdrowotnej /Dz.U. nr 19 poz. 110/.
Dopiero taka decyzja, mająca charakter konstytutywny, przesądzić może o tym, czy do sprzedawcy towaru będzie miał zastosowanie obowiązek wynikający z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach /Dz.U. 1988 nr 27 poz. 195 ze zm./, pod rygorem następstw określonych w art. 20 tejże ustawy.
Wytwórnia Lodów wniosła skargę na decyzję Izby Skarbowej z dnia 7 lipca 1994 r., którą utrzymana została w mocy decyzja Urzędu Skarbowego z dnia 30 marca 1994 r. ustalająca kwotę nienależną z tytułu wprowadzenia do obrotu i sprzedaży lodów o obniżonej jakości w łącznej kwocie 4.800.000 st. zł i kwotę dodatkową, stanowiącą 150 procent kwoty nienależnej w wysokości 7.200.000 st. zł.
Organy obu instancji powołały jako podstawę prawną swych decyzji art. 16 ust. 1 pkt 1 i art. 20 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o cenach, natomiast ustalenia faktyczne oparły na wynikach kontroli skarbowej w dniach 17-18 lutego 1994 r. w toku której ustalono, że Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna zakwestionowała jakość trzech partii lodów, pobranych do badań mikrobiologicznych w dniach 14 kwietnia, 29 września i 27 października 1993 r. W orzeczeniach Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej stwierdzono, iż badane lody są środkami spożywczymi o niewłaściwej jakości zdrowotnej w rozumieniu par. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 kwietnia 1973 r. w sprawie zasad postępowania ze środkami spożywczymi i używkami o niewłaściwej jakości zdrowotnej, a w odniesieniu do jednej próby - są też środkami szkodliwymi dla zdrowia w rozumieniu par. 8 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 16 grudnia 1970 r. w sprawie szczegółowego określenia niektórych pojęć używanych w ustawie o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia /M.P. nr 2 poz. 10/, ponieważ mogą spowodować ujemne skutki dla zdrowia /zawierały pałeczki z grupy coli, a ostatnia - pałeczki Salmonella/. Z uwagi na sprzedaż tych wyrobów nabywcom nie znanym, ich równowartość podlega wpłaceniu do budżetu państwa jako kwota nienależna wraz z kwotą dodatkową, stanowiącą 150 procent kwoty nienależnej.
W odwołaniu od decyzji I instancji, a następnie w skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Wytwórnia Lodów zarzuciła, że do sytuacji przekroczenia Polskich Norm w zakresie obecności drobnoustrojów w produktach spożywczych mają zastosowanie wyłącznie przepisy ustawy z dnia 25 listopada 1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia, a nie ustawa o cenach. Wskazała ponadto, że za zwiększoną liczbę drobnoustrojów niekoniecznie musi być odpowiedzialny producent lodów, gdyż namnożenie się bakterii mogło nastąpić w trakcie przewożenia próbek. Ponadto nikt z klientów nie sygnalizował, aby lody były złej jakości, a wytwórnia sprzedała swe wyroby w przekonaniu o ich dobrej jakości. Nie można jej zarzucić, że sprzedała po pełnej cenie towar o obniżonej jakości, gdyż po pierwsze - otrzymała wyniki badań laboratoryjnych po 14 dniach, a ponadto - w odniesieniu do tego typu wyrobów - nie istnieje pojęcie lodów o pogorszonej jakości.
Odpowiadając na skargę Izba Skarbowa wniosła o jej oddalenie. Wskazała, że sankcje przewidziane w ustawie o cenach z tytułu sprzedaży towarów o obniżonej jakości są niezależne od konsekwencji karnych, przewidzianych w przypadku produktów spożywczych w rozdziale 3 ustawy o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia, gdyż ta ostatnia ustawa nie wyłącza stosowania ustawy o cenach, ani też ustawa o cenach nie zawiera ograniczeń, z których wynikałoby wyłączenie żywności spod zakresu jej obowiązywania. Organ odwoławczy powołał się nadto na pogląd NSA, że w sytuacji gdy dla danego towaru Polska Norma nie przewiduje niższej jakości, bądź towar nie odpowiada nawet wymogom tej klasy, całość wyrobów nie może być przedmiotem obrotu, a w konsekwencji - cała kwota uzyskana z ich sprzedaży stanowi kwotę nienależną w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o cenach.