Uchylenie w całości decyzji organu I instancji i orzeczenie co do istoty sprawy bądź uchylenie jej w całości i umorzenie postępowania w I instancji, o czym mowa w art. 138 par. 1 pkt 2 Kpa, całkowicie wyłącza możliwość umorzenia postępowania odwoławczego, przewidzianą w art. 138 par. 1 pkt 3 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał z przyczyn formalnych zasadność skargi Alicji P. na decyzję Wojewody (...) z dnia 9 listopada 1994 r. w przedmiocie odszkodowania za straty związane z przeprowadzeniem linii energetycznej i na podstawie art. 207 par. 3 i 5 oraz art. 208 Kpa w związku z art. 68 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji w części dotyczącej umorzenia postępowania II instancji oraz zasądził od Wojewody (...) na rzecz skarżącej trzydzieści złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; w pozostałej części skargę oddalił.
Wojewoda (...) decyzją z dnia 9 listopada 1994 r. uchylił decyzję Kierownika Urzędu Rejonowego w T. z dnia 22 września 1994 r., zobowiązującą Zakład Energetyczny w T. do wypłaty na rzecz Alicji P. 5 600 000 zł z tytułu obniżenia wartości działek oznaczonych numerami 936 i 937, położonych w T., oraz z tytułu szkód w uprawach rolnych i sadowniczych powstałych w trakcie przebudowy napowietrznej linii energetycznej 15 kV; jako podstawę prawną powołano art. 70 ust. 1 i 2 oraz art. 74 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./. Jednocześnie Wojewoda umorzył postępowanie w obu instancjach, stwierdzając w uzasadnieniu, że skoro Alicja P. wyraziła inwestorowi na piśmie zgodę na budowę linii energetycznej na swych działkach, to odszkodowania z tego tytułu nie może ustalać w drodze decyzji rejonowy organ administracji rządowej, lecz sąd powszechny. Uzasadnia to umorzenie postępowania, jako bezprzedmiotowego.
W skardze na powyższą decyzję Alicja P. wniosła o jej uchylenie, zarzucając, że skoro Zakład Energetyczny w T. uzyskał zatwierdzenie planu realizacyjnego, to Kierownik Urzędu Rejonowego uzyskał uprawnienie do ustalenia wysokości odszkodowania nawet z odsetkami za zwłokę, zwłaszcza że wejście inwestora na grunt oznaczało wymuszenie jej zgody na przeprowadzenie linii energetycznej przez należące do niej działki (...) i konieczność podporządkowania się wynegocjowanej kwocie "z racji samego prawa", chociaż wysokość odszkodowania określono według cen obowiązujących w 1985 r.
Wojewoda wniósł o oddalenie skargi i podtrzymał w całości dotychczasowe stanowisko.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Wprawdzie organ odwoławczy wydał decyzję na niekorzyść strony odwołującej się, ale uczynił to bez naruszenia art. 139 Kpa, skoro decyzja organu I instancji rażąco naruszała prawo i kwalifikowałaby się nawet do stwierdzenia nieważności, jako wydana z naruszeniem przepisów o właściwości /art. 156 par. 1 pkt 1 Kpa/. Jak bowiem stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 czerwca 1992 r. III CZP 71/92 /OSNCP 1992, nr 12 poz. 226/, sprawa o naprawienie szkody spowodowanej przeprowadzeniem ciepłociągu /a więc również przeprowadzeniem linii elektrycznej/ podlega rozpoznaniu w drodze sądowej, jeżeli udostępnienie w tym celu nieruchomości nastąpiło na podstawie umowy zawartej przez właściciela z jednostką dysponującą decyzją o lokalizacji inwestycji.
W tej sytuacji organ II instancji trafnie uchylił zaskarżoną decyzję i umorzył postępowanie I instancji /art. 138 par. 1 pkt 2 in fine Kpa/.
Umorzenie równocześnie postępowania odwoławczego było niedopuszczalne i stanowiło rażące naruszenie prawa, ponieważ uchylenie w całości decyzji organu I instancji i orzeczenie co do istoty sprawy bądź uchylenie jej w całości i umorzenie postępowania I instancji, o czym mowa w art. 138 par. 1 pkt 2 Kpa, całkowicie wyłącza możliwość umorzenia postępowania odwoławczego, przewidzianą w art. 138 par. 1 pkt 3 Kpa. Umorzenie postępowania odwoławczego bowiem powoduje, że decyzja organu I instancji staje się decyzją ostateczną, a więc organ II instancji nie może wówczas wydać co do niej ani decyzji reformatoryjnej, ani kasacyjnej.
W tej sytuacji zachodzi nieważność zaskarżonej decyzji w części umarzającej postępowanie II instancji /art. 156 par. 1 pkt 2 in fine Kpa/.
W pozostałej części decyzja jest zgodna z prawem, a skarga w tym zakresie podlega oddaleniu.
W tym stanie rzeczy należało zgodnie z art. 207 par. 3 i 5 oraz art. 208 Kpa w związku z art. 68 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368/ orzec jak w sentencji.