Sprawa ze skargi na postanowienie Izby Skarbowej w Rz. w przedmiocie zwrotu tytułów wykonawczych
Tezy

Skoro uchwała Rady Gminy określająca stawki opłat za wywóz odpadów nie jest decyzją administracyjną/ ani też postanowieniem właściwych organów, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji /Dz.U. 1991 nr 36 poz. 161 ze zm./, a ponadto opłaty te nie wynikają bezpośrednio z przepisów prawa, to należy przyjąć, że nie są one świadczeniem podlegającym egzekucji administracyjnej oraz należy dokonać zwrotu tytułów wykonawczych wystawionych na te należności, stosownie do dyspozycji art. 29 par. 2 ww. ustawy.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Gminy C. na postanowienie Izby Skarbowej w Rz. z dnia 2 września 1999 r. (...) w przedmiocie zwrotu tytułów wykonawczych - skargę oddala.

Uzasadnienie strona 1/2

Izba Skarbowa w K. postanowieniem z dnia 2 września 1999 r. (...) - po rozpatrzeniu zażalenia Wójta Gminy C. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ł. z dnia 9 czerwca 1999 r. (...) w sprawie zwrotu tytułów wykonawczych - utrzymała w mocy zaskarżone postanowienie. Jako podstawę prawną wskazano art. 138 par. 1 pkt 1 i art. 144 Kpa. W uzasadnieniu zaś wyjaśniono, że organ I instancji - na podstawie art. 29 par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - zwrócił tytuły wykonawcze wystawione przez Gospodarstwo Komunalne w C. na należności z tytułu wywozu odpadów komunalnych, gdyż powyższe należności nie podlegają egzekucji administracyjnej. Art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach /Dz.U. nr 132 poz. 622 ze zm./ nakłada na właściciela nieruchomości obowiązek usuwania i unieszkodliwiania odpadów. Wykonując ten obowiązek właściciele nieruchomości zobowiązani są do udokumentowania faktu korzystania z usług świadczonych przez zakład będący gminną jednostką organizacyjną lub podmiot posiadający zezwolenie na wykonywanie usług usuwania odpadów komunalnych przez okazanie umowy i dowodów płacenia za usługi lub okazanie dowodów płacenia za składowanie odpadów na składowisku komunalnym.

W przypadku gdy właściciel nieruchomości nie udokumentuje faktu korzystania z usług ww. jednostek obowiązek usuwania i unieszkodliwiania odpadów przejmuje gmina pobierając od właściciela nieruchomości opłaty /art. 6 ust. 3 cytowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Cytowana ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach nie regulują ani trybu, ani formy przejęcia przez gminę obowiązku ciążącego na właścicielu nieruchomości. Zdaniem orzekających organów stosunek jaki powstaje pomiędzy właścicielem nieruchomości a gminy ma charakter cywilnoprawny. Stawki opłat pobieranych od właściciela ustala rada gminy. Ustalenie przez radę gminy stawek opłat nie daje podstawy do określenia - w drodze decyzji administracyjnej - opłaty za usuniecie odpadów z konkretnie oznaczonej nieruchomości i wobec konkretnie oznaczonego adresata. Konkretyzacja wysokości takiej opłaty następuje w drodze umowy, a nie decyzji administracyjnej. Powołując się na treść uchwały NSA z dnia 4 marca 1996 r. /OPK 1/96 - ONSA 1997 Nr 1 poz. 4/ organ odwoławczy podkreślił, że organ administracji publicznej może wydać decyzję tylko wówczas, gdy przepisy prawa powszechnie obowiązującego zawierają upoważnienie do rozstrzygania w tej formie lub nakazują takie działanie. Przepisy cytowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku nie upoważniają żadnego organu do wydawania decyzji w sprawie poboru opłaty za usuwanie nieczystości. Pogląd, iż opłaty za usuwanie i unieszkodliwianie odpadów komunalnych - o których mowa w art. 6 ust. 3 i 4 cytowanej ustawy - nie są pobierane w trybie postępowania administracyjnego zaprezentował Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 25 marca 1998 r. /FPK 2/98 - ONSA 1998 Nr 3 poz. 81/.

Równocześnie organ odwoławczy zauważył, że zgodnie z art. 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, egzekucję administracyjną stosuje się do obowiązków określonych w art. 2, gdy wynikają one z decyzji lub postanowień właściwych organów albo w zakresie administracji sądowej i jednostek samorządu terytorialnego bezpośrednio z przepisu prawa, chyba że przepis szczególny zastrzega dla tych obowiązków tryb egzekucji sądowej. Uchwała Rady Gminy określająca stawki opłat nie może być uznana za decyzję administracyjną, ani postanowienie właściwych organów samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przepisy ustawy o utrzymaniu porządku o czystości w gminach ustalają jedynie obowiązek utrzymania czystości i porządku oraz udokumentowania korzystania z usług, nie ustalają natomiast wprost obowiązku ponoszenia opłat, o których mowa w art. 6 ust. 2 i 3 cytowanej ustawy. Opłaty te nie wynikają więc bezpośrednio z przepisów prawa. Opłaty za wywóz i unieszkodliwienie odpadów nie są więc świadczeniem, które podlega egzekucji administracyjnej. Przepisy art. 2 i 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym nie przewidują możliwości ściągania w tym trybie powyższych należności. Dla ich dochodzenia właściwy będzie tryb postępowania cywilnego.

Strona 1/2