Byt odsetek za zwłokę jest nierozerwalnie związany z istnieniem zaległości podatkowej i praktycznie - decyzji określającej jej wysokość.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 1 sierpnia 2001 r. na rozprawie sprawy ze skargi Małgorzaty S.-B. na decyzję Izby Skarbowej w R. z dnia 11 października 1999 r. (...) w przedmiocie określenia odsetek za zwłokę od zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych - oddala skargę.
Izba Skarbowa w R. decyzją z dnia 11 października 1999 r. utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w R. z dnia 26 lipca 1999 r. określającą M. S.-B. wysokość odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu sprzedaży akcji na kwotę 342,30 zł. W uzasadnieniu decyzji podano, że podatniczka w dniu 16 czerwca 1998 r. sprzedała akcje otrzymane w formie darowizny. Termin płatności zaliczki z tego tytułu upłynął 20 lipca 1998 r. Na wniosek zainteresowanej z dnia 23 lipca 1998 r., Urząd Skarbowy w R. decyzją z dnia 1 września 1998 r. odroczył termin złożenia deklaracji PIT-13 do dnia 20 września 1998 r. Izba Skarbowa w R. stwierdziła nieważność tej decyzji. Decyzją z dnia 7 grudnia 1998 r. /utrzymaną w mocy przez Izbę Skarbową/ Urząd Skarbowy określił M. S.-B. należną zaliczkę w kwocie 1.904,40 zł oraz zaległość w podatku dochodowym.
Następnie: decyzją z dnia 17 grudnia 1998 r. Urząd Skarbowy określił od powstałej zaległości odsetki za zwłokę w kwocie 184,50 zł - decyzja ta została uchylona przez Izbę Skarbową; decyzją z dnia 8 kwietnia 1999 r. Urząd określił odsetki w kwocie 342,39 zł - decyzja ta także została uchylona; decyzją z dnia 26 lipca 1999 r. Urząd Skarbowy ponownie określił wysokość odsetek za zwłokę w kwocie 342,30 zł.
Izba Skarbowa utrzymała w mocy rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji i wyjaśniła, że na podstawie art. 17 pkt 6 i art. 44 ust. 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /Dz.U. 1993 nr 90 poz. 416 ze zm./ termin płatności zaliczki z tytułu sprzedaży przez M. S.-B. upłynął w dniu 20 lipca 1998 r. Ponieważ zaliczka nie została wpłacona, zgodnie z art. 47 par. 3, art. 51 par. 2 i art. 53 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm. - zwana dalej Ordynacją podatkową/, powstała zaległość podatkowa, od której naliczane są odsetki za zwłokę od następnego dnia po upływie terminu płatności podatku - stosownie do treści par. 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 31 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 162 poz. 1124 ze zm./.
Z uwagi na to, że podatniczka nie uiściła odsetek do dnia wydania decyzji z dnia 7 grudnia 1998 r. określającej zaległość, orzeczono w trybie art. 53 par. 4 Ordynacji podatkowej i określono kwotę odsetek na dzień wydania tejże decyzji. Organ odwoławczy wyjaśnia ponadto, że błędy organu pierwszej instancji nie miały wpływu na sposób obliczenia odsetek i ich wysokość, podobnie jak wydanie decyzji o odroczeniu terminu płatności, bowiem Izba Skarbowa stwierdziła jej nieważność. Zarzut rażącego naruszenia prawa przez Urząd Skarbowy jest nieuzasadniony jako, że decyzja została uchylona z uwagi na przyjęcie niewłaściwego terminu powstania zaległości podatkowej. Ponieważ dokonane przez podatniczkę wpłaty w dniu 18 grudnia 1998 r. i w dniu 6 stycznia 1999 r. nie pokrywały łącznej kwoty zaległości podatkowej i odsetek, na podstawie art. 55 par. 2 Ordynacji podatkowej zostały zaliczone proporcjonalnie na zaległość i odsetki. Odsetki za zwłokę zostały naliczone zgodnie z par. 14b ust. 1 pkt 2 powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów.