W wypadku, gdy wszyscy spadkobiercy odpowiadają z dobrodziejstwem inwentarza, a wysokość długu /zobowiązania podatkowego/ jest mniejsza niż wartość stanu czynnego spadku, to zasada odpowiedzialności do wysokości udziału spadkowego /art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych - Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm. w związku z art. 1034 par. 2 Kodeksu cywilnego/ oznacza obowiązek odniesienia długu do ułamka przypadającego spadkobiercy w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Na zakres odpowiedzialności spadkobiercy w takim wypadku nie ma wpływu wartość rzeczywiście otrzymanej schedy spadkowej /art. 1035 w związku z art. 211, art. 212 par. 1-3, art. 1042 par. 1-3 Kc/.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Marii K. na decyzję Izby Skarbowej w (...) z dnia 31 stycznia 2000 r. w przedmiocie odpowiedzialności spadkobiercy za zaległości podatkowe spadkodawcy w podatku od towarów i usług za marzec 1996 r. i na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Urzędu Skarbowego w (...).
Decyzją z dnia 5 listopada 1999 r. (...) - Urząd Skarbowy w D. na podstawie art. 207 par. 1 i art. 332 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm. - dalej ustawa o ordynacji podatkowej/ oraz art. 44 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych /Dz.U. 1993 nr 108 poz. 486 ze zm. - dalej ustawa o zobowiązaniach podatkowych/ orzekł o odpowiedzialności Marii K. za zaległości podatkowe Janusza K. z tytułu podatku od towarów i usług za marzec 1996 r. w kwocie 1.421 zł. Przeprowadzone przez ten organ postępowanie wyjaśniające wykazało, że w deklaracji podatkowej VAT-7 za marzec 1996 r. - Janusz K. wykazał podatek należny w kwocie 7.787 zł, który nie został zapłacony bo 12 sierpnia 1996 r. podatnik zmarł. Postanowieniem z dnia 11 grudnia 1996 r. Sąd Rejonowy w D. stwierdził, że spadek po nim nabyli: wdowa Maria K. w 4/16 części oraz dzieci Paweł K., Marcin K., małżonkowie Piotr K. i Anna K. po 3/16 części zaznaczając, że odpowiedzialność spadkobierców ograniczona jest zasadą dobrodziejstwa inwentarza. Z kolei postanowieniem z dnia 5 maja 1998 r. ten sam Sąd dokonał zgodnego działu spadku po Januszu K. w ten sposób, że ustalił, iż w skład spadku wchodzą:
a/ 1/2 części wkładu mieszkaniowego związanego z lokatorskim prawem do lokalu o wartości 14.192,80 zł, które przydzielił Marii K.,
b/ roszczenie o przydział spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego w zabudowie szeregowej i prawo z nim związane do wkładu budowlanego, które otrzymał Paweł K.
Równocześnie Sąd nie obciążał Marii K. i Pawła K. spłatami i dopłatami na rzecz pozostałych spadkobierców. Ponadto przyjęto, że "Sąd w tym postępowaniu określił wartość spadku i majątku przydzielonego Pawłowi K. na kwotę 75.166,50 zł". W postępowaniu wyjaśniającym organ podatkowy stwierdził także, iż w dniu 22 października 1996 r. aktem notarialnym Maria K. sprzedała swój niewydzielony udział w nieruchomościach objętych księgami wieczystymi Kw nr 46.454 i Kw 52.391 /druga połowa stanowiła współwłasność zmarłego męża/ za kwotę 31.500 zł. Pozostały udział w tych nieruchomościach został sprzedany przez Marię K. i pozostałych spadkobierców Janusza K. aktem notarialnym w dniu 19 marca 1997 r. za kwotę także 31.500 zł z tym, że organ ustalił, że kwota przypadająca dla Marii K. z tej sumy sprzedaży wynosi 7.875 zł, a pozostałych spadkobierców po 5.906,25 zł.
W rezultacie organ podatkowy stwierdził, że masa spadkowa po Januszu K. obejmowała:
- "udział w 1/2 części w nieruchomości położonej w D. objęty Kw nr 46.454 i Kw nr 52.391 o wartości 31.500 zł,
- 1/2 część wkładu mieszkaniowego związanego z lokatorskim prawem do lokalu o wartości 14.192,80 zł,
- roszczenie o przydział spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego wraz z prawem związanym do wkładu budowlanego o wartości 75.166,50 zł, a więc majątek o łącznej wartości 120.859,30 zł. Przypadającą zaś na Marię K. część spadku, a to 4/16 części w udziale spadkodawcy tj. 7.875 zł i 1/2 część wkładu mieszkaniowego o wartości 14.192,80 zł - wyliczono na kwotę 22.067,80". Wobec powyższego "udział spadkobiercy który określa jego zakres odpowiedzialności za długi spadkowe wynosi 120.859,30:22.067,80=18,26 procent". Konsekwencją tego wyliczenia było ustalenie wartości tego udziału w zaległości podatkowej spadkodawcy na kwotę 7.787 zł x 18,26 procent = 1.421 zł. Taka też kwota znalazła się w części rozstrzygającej decyzji.