Decyzja organu drugiej instancji o umorzeniu postępowania administracyjnego w sprawie nie zakończonej jeszcze decyzją organu pierwszej instancji rażąco narusza art. 138 Kpa, jest więc nieważna z mocy art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu z udziałem prokuratora Prokuratury Wojewódzkiej we Wrocławiu sprawy ze skargi Ireny i Piotra P. na decyzję Kolegium Odwoławczego przy Sejmiku Samorządowym w W. z dnia 1 lutego 1991 r. nr K.O. 8224/I/11/91 w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego dotyczącego oddania w użytkowanie wieczyste zabudowanego gruntu przy ul. P. S. nr 39 w W. - I. stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji; II. zasądził od Kolegium Odwoławczego przy Sejmiku Samorządowym w W. na rzecz Ireny i Piotra P. kwotę 20.000 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania poniesionych w sprawie.
Dnia 4 kwietnia 1989 r. Piotr i Irena P. wystąpili o sprzedaż działki nr 279/22 usytuowanej przy ul. P. S. nr 39a w W., ponieważ znajduje się tam pawilon gastronomiczno-handlowy nabyty przez nich notarialnie od poprzednich właścicieli.
W dniu 10 kwietnia 1990 r. organ I instancji wydał decyzję o wygaśnięciu zarządu wykonywanego dotychczas przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej w W. na gruncie objętym działkami nr 279/28 i 279/29, położonymi przy ul. P. S. nr 39b i 39c w W., podając jako powód przeznaczenie owego terenu w planie miejscowym na działalność handlowo-usługową.
Dalsze postępowanie administracyjne w sprawie wszczętej na żądanie Piotra i Ireny P. zostało 4 stycznia 1991 r. zawieszone z przyczyn wymienionych w art. 97 par. 1 pkt 1 Kpa. W motywach podano, że dokonywana w tym czasie inwentaryzacja mienia ogólnonarodowego, mająca na celu wyodrębnienie majątku komunalnego, uniemożliwia wydanie rozstrzygnięcia. Należało wnioskować, że w zależności od rezultatów owej inwentaryzacji w odniesieniu do gruntu stanowiącego przedmiot sprawy zostanie ustalony organ kompetentny do wydania decyzji.
Rozpatrując zażalenie Piotra i Ireny P., Kolegium Odwoławcze przy Sejmiku Samorządowym w W. z powołaniem się na art. 105 Kpa orzekło o umorzeniu postępowania administracyjnego. Uzasadnieniem takiego rozstrzygnięcia sprawy był fakt wejścia w życie ustawy z dnia 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz.U. nr 79 poz. 464/, a zwłaszcza jej unormowań zawartych w art. 5 ust. 1, mocą których sprawy wszczęte, lecz nie zakończone decyzją ostateczną przed dniem jej wejścia w życie prowadzi się na podstawie tej ustawy. Oznacza to - jak wywodził dalej organ - że skoro znowelizowane przepisy ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości przewidują odmienny od dotychczasowego tryb oddawania gruntów w użytkowanie wieczyste, wyłączający wydawanie decyzji administracyjnych, to umorzenie postępowania w tej sprawie było konieczne. Zaznaczono również, że umorzenie postępowania jest równoznaczne z utratą mocy obowiązującej postanowienia o zawieszeniu postępowania, będącego przedmiotem zażalenia strony.
W skardze do sądu administracyjnego Irena i Piotr P. sformułowali zarzut przewlekłego postępowania oraz żądanie jednoznacznego rozstrzygnięcia sprawy, zawierającego określenie sytuacji stron.
W odpowiedzi wniesiono o oddalenie skargi z braku podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji.
Rozpatrując zarzuty skargi Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 61 par. 1 Kpa postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Sprawę stanowiącą przedmiot postępowania organ administracji publicznej załatwia przez wydanie decyzji /art. 104 par. 1 Kpa/, rozstrzygającej sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończącej sprawę w danej instancji /par. 2 art. 104/. Ten ostatni sposób wynika z unormowań art. 105 Kpa. Przewiduje się tam, że gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stanie się bezprzedmiotowe, organ wydaje decyzję o jego umorzeniu.