1. Zgodnie z art. 71 ust. 1 i 2 ustawy konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 84 poz. 426/ i art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ uprawnienie rad gmin do stanowienia przepisów gminnych w zakresie zadań własnych doznaje ograniczenia w wypadkach, w których określone sprawy z tej dziedziny uregulowane zostały przepisami wyższego rzędu, to jest ustawami i rozporządzeniami wydanymi na podstawie delegacji ustawowych przez inne organy.
Także gminne przepisy statutowe nie mogą ograniczać strefy wolności i praw obywatelskich oraz uprawnień jednostek wynikających z prawa cywilnego i innych działów prawa.
2. Na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy o samorządzie terytorialnym rada gminy może w drodze przepisów gminnych określać warunki umieszczania reklam na budynkach komunalnych i innych obiektach gminnych i opłaty z tego tytułu w zakresie, w jakim nie zostało to uregulowane w art. 22 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. - Prawo lokalowe /t.j. Dz.U. 1987 nr 30 poz. 165 ze zm./ i innych przepisach prawa.
3. Rada gminy nie może określać warunków zakładania reklam na budynkach i innych nieruchomościach, stanowiących własność osób fizycznych i prawnych bądź pozostających w użytkowaniu wieczystym tych osób.
Uprawnienie rady gminy do stanowienia przepisów gminnych ograniczone jest bowiem wyłącznie do zadań własnych, co wynika z art. 7 ust. 1 i art. 40 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym.
4. Rada gminy nie może w drodze przepisu gminnego wprowadzać nakazu usunięcia reklamy, zamontowanej przez osoby fizyczne i prawne na budynkach i innych obiektach gminnych za zgodą lub dorozumianą aprobatą gminnej jednostki organizacyjnej, administrującej tymi obiektami.
Wyrażenie takiej zgody jest równoznaczne z zawarciem umowy w przedmiocie założenia reklamy i wszelkie spory z tego tytułu podlegają rozstrzygnięciu przez sądy powszechne zgodnie z art. 2 par. 1 Kpc.
Natomiast założenie lub zmontowanie reklamy na nieruchomości gminy bez zgody organu gminy lub właściwej jednostki zarządzającej nieruchomością stanowi w istocie naruszenie spokojnego posiadania w rozumieniu art. 342 Kc bądź naruszenie własności w rozumieniu art. 222 par. 2 Kc i zgodnie z art. 2 par. 1 Kpc do rozpoznania takich spraw właściwe są również sądy powszechne.
5. Zakresem regulacji uchwały rady gminy nie mogą być objęte sprawy wyglądu i zatwierdzania formy architektonicznej urządzeń reklamowych, które to zadanie zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 38 poz. 229 ze zm./ oraz par. 18 ust. 1 pkt 2, par. 43 ust. 2 pkt 2 i 3 i par. 44 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego /Dz.U. nr 8 poz. 48 ze zm./ należy do organów administracji budowlanej.
6. Według art. 22 prawa lokalowego opłata za założenie reklamy i opłaty miesięczne za korzystanie z reklamy są świadczeniami o charakterze cywilnoprawnym, ustalane są bowiem w drodze wzajemnego porozumienia stron.
Przy tak określonym charakterze tych opłat brak jest podstaw do ustalania tych opłat w trybie art. 18 i art. 19 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 9 poz. 31 ze zm./.
7. Opłata za założenie reklamy i opłaty za korzystanie z reklamy założonej na budynkach i obiektach gmin mają charakter świadczenia wzajemnego za korzystanie z obiektu, będące własnością gminy, nie są zatem opłatą administracyjną za czynności urzędowe, wykonywane przez organy gminy w rozumieniu art. 18 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Uchwałą w sprawie reklam na terenie miasta G., podjętą na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 3 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym oraz art. 18 i art. 19 pkt 1 lit. "c" i art. 20 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, Rada Miejska w G. określiła warunki i tryb postępowania przy ustawianiu i montażu reklam i szyldów na terenie miasta G.
Według postanowień uchwały:
1/ ustawienie oraz montaż reklam i szyldów wymaga zgody odpowiedniego wydziału Urzędu Miejskiego /par. 1 ust. 1/,
2/ do podania o wyrażenie zgody należy załączyć zgodę właściciela obiektu lub terenu, projekt plastyczny reklamy, projekt konstrukcyjny obramowania i egzemplarz mapy zasadniczej lub zdjęcia elewacji /par. 2/,
3/ reklamy uszkodzone, zniszczone lub w złym stanie technicznym podlegają naprawie, odnowieniu lub wymianie w terminie określonym pod rygorem usunięcia bez uprzedniego powiadamiania na koszt stawiającego /par. 5/,
4/ usunięciu podlegają również reklamy wykonane niezgodnie z wydanym pozwoleniem, jeżeli nie zostaną dostosowane do warunków zezwolenia w dodatkowo wyznaczonym terminie /par. 6/.
W par. 3 uchwały określone zostały opłaty administracyjne:
- za zatwierdzenie projektu reklamy i projektu obramowania,
- za lokalizację reklamy wolnostojącej, wymierzonej za każdy rok kalendarzowy,
- za lokalizację pozostałych reklam, przy czym opłata za lokalizację obejmuje wyłącznie umieszczenie reklamy na gruncie i obiekcie gminy /par. 2/. Nieuiszczenie opłaty lokalizacyjnej uzasadnia usunięcie reklamy, po uprzednim zawiadomieniu właściciela i na jego koszt /par. 3/.
Rozstrzygnięciem nadzorczym Wojewoda, na podstawie art. 86 i art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, stwierdził nieważność uchwały Rady Miejskiej.
Zdaniem Wojewody przepisy art. 40 ust. 2 pkt 3 i art. 41 ust. 1 ustawy o samorządzie terytorialnym nie stwarzają podstawy do ustanowienia przepisów gminnych w przedmiocie warunków i trybu zakładania reklam, i szyldów.
Brak jest również podstaw prawnych do ustalania opłat administracyjnych z tytułu wydania zezwoleń na założenie reklamy, zatwierdzenie projektu i lokalizację reklamy.
W przepisach uchwały nie określono szczegółowo organu zatwierdzającego reklamę i wydającego pozwolenie na jej założenie, nie wyjaśniono pojęcia reklamy i szyldu, co może powodować trudności w stosowaniu przepisów uchwały.
Wykonywanie urządzeń reklamowych, jako odrębnych obiektów, wymaga natomiast pozwolenia na budowę zgodnie z par. 9 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego /Dz.U. nr 8 poz. 48 ze zm./. (...)
W skardze na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Prezydent Miasta zarzucił, że na zasadzie art. 40 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym, rada gminy może ustalać warunki zamieszczania reklam na obszarze gminy i powołał się na taki pogląd wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 czerwca 1993 r., SA/Wr 516/93.