1. Na mocy art. 16 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 12 poz. 50 ze zm./ rada gminy nie może wprowadzać opłat administracyjnych za czynności urzędowe podejmowane w celu wykonania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, jeżeli ustawa szczególna nie rozszerzyła uprawnień organów gmin do stanowienia takich opłat także w sprawach zleconych.
2. Powierzenie gminom zadań w formie porozumienia z organem administracji rządowej /art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym - Dz.U. nr 16 poz. 95 ze zm./ nie obejmuje wydawania w tych sprawach przepisów powszechnie obowiązujących ani nie może rozszerzać prawodawczych kompetencji gmin na dziedziny objęte takimi porozumieniami.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Wojewody W-kiego na uchwałę Rady Gminy w W. z dnia 23 sierpnia 1990 r. w przedmiocie ustalenia opłat administracyjnych i określenia ich wysokości za czynności urzędowe wykonywane przez urząd gminy i na podstawie art. 207 par. 3 Kpa stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w zakresie zaskarżonych postanowień, natomiast w pozostałej części umorzył postępowanie.
Wojewoda W-ki zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego uchwałę nr V/15/90 Rady Gminy w W. z dnia 23 sierpnia 1990 r. w sprawie ustalenia opłaty administracyjnej i określenia jej wysokości za czynności urzędowe wykonywane przez Urząd Gminy. W uchwale tej Rada Gminy w W., na podstawie art. 16 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o podatkach i opłatach lokalnych /Dz.U. nr 12 poz. 50 ze zm./ oraz art. 1 pkt 27 lit. "a" ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw /Dz.U. nr 34 poz. 198/, wprowadziła opłatę administracyjną za następujące czynności urzędowe wykonywane przez Urząd Gminy:
1/ za wypisanie rolnikowi książeczki ubezpieczeniowej,
2/ za wypisanie rolnikowi duplikatu książeczki ubezpieczeniowej zniszczonej lub utraconej,
3/ za wydanie decyzji administracyjnej zatwierdzającej projekt podziału działek budowlanych,
4/ za wydanie decyzji o przekazaniu gruntów Państwowego Funduszu Ziemi jednostkom gospodarki uspołecznionej,
5/ za opracowanie wniosku do Państwowego Biura Notarialnego o wykreśleniu ciężaru realnego z księgi wieczystej,
6/ za wydanie dowodu osobistego /opłata ta nie dotyczy dowodów osobistych wydawanych w miejsce dowodów utraconych/,
7/ za czynności meldunkowe obywateli polskich,
8/ za czynności meldunkowe cudzoziemców.
Wojewoda W-ki wyraził pogląd, że na podstawie art. 16 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rada gminy jest uprawniona wyłącznie do wprowadzania opłat za czynności urzędowe, które należą do zadań własnych samorządu, przy czym opłaty te nie mogą być wprowadzane za czynności objęte opłatą skarbową; za takie zaś należy uznać zarówno czynności, dla których ustalona została stawka opłaty skarbowej, jak i czynności, które z mocy ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23/ albo rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lutego 1989 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 9 poz. 52 ze zm./ zostały od tej opłaty zwolnione. Zgodnie z przepisami powołanej wyżej ustawy z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji czynności wymienione w punktach 3 i 5 zaskarżonej uchwały należą do zadań rejonowych organów rządowej administracji ogólnej, czynności objęte punktem 4 należą do zadań własnych gmin tylko w odniesieniu do mienia komunalnego, a czynności wymienione w punktach 6, 7 i 8 należą do zadań zleconych organom samorządowym w mocy ustawy. Powyższe zarzuty znajdują dodatkowe potwierdzenie w art. 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95/, który w ustępie trzecim przewiduje zapewnienie organom samorządowym przez administrację rządową środków finansowych na wykonywanie zadań zleconych.
W odpowiedzi na skargę Zarząd Gminy w W. wniósł o oddalenie skargi i wyjaśnił, że art. 16 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przewiduje uprawnienie rad gmin do wprowadzania opłat za czynności urzędowe wykonywane przez podległe im organy, przez co należy rozumieć wszelkie zadania realizowane przez samorząd, to jest zarówno zadania własne, jak i zadania zlecone. Środki, jakie organy administracji rządowej zapewniają organom samorządowym, pokrywają zaledwie minimum faktycznie ponoszonych z tego tytułu kosztów. Zarząd Gminy nie neguje zasady, że opłaty administracyjne za czynności urzędowe nie mogą być wprowadzane od czynności, które podlegają opłacie skarbowej lub zostały od tej opłaty zwolnione. Zwolnienie takie jednak musi wynikać wyraźnie bądź z przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23/, bądź z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lutego 1989 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 9 poz. 52 ze zm./. Wbrew zarzutom Wojewody W-kiego, z art. 3 tej ustawy ani z par. 3 i 7 ust. 1 pkt 1 zacytowanego rozporządzenia nie wynika, aby czynności związane z wydaniem dowodu osobistego bądź czynności meldunkowe, wyszczególnione w par. 1 pkt 6-8 zaskarżonej uchwały, zwolnione zostały od opłaty skarbowej. Zarząd i Rada Gminy natomiast uznały, że ponieważ nie powierzono organom gminy zadania zatwierdzenia projektów podziału działek budowlanych, ustanowienie opłat od tych czynności było bezprzedmiotowe. W związku z nowelizacją ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości należy dokonać zmiany przepisu o opłacie administracyjnej za wydanie decyzji o przekazaniu gruntów Państwowego Funduszu Ziemi jednostkom gospodarki uspołecznionej. W związku z tym uchwałą nr VIII/27/90 Rady Gminy w W. z dnia 21 grudnia 1990 r. w zaskarżonej uchwale: