Zwolnienie od cła na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 36 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. - Prawo celne /Dz.U. nr 75 poz. 445 ze zm./ ma charakter przedmiotowy a nie podmiotowy.
Zatem obrotu towarowego z zagranicą nie musi dokonywać szkoła, instytut naukowy czy wyższa uczelnia.
W trakcie odprawy celnej musi być tylko ujawniony odbiorca i cel jakiemu ma służyć towar.
Jeżeli importer powołuje się na okoliczności nie udokumentowane przez niego w trakcie odprawy celnej, należy go wezwać o przedłożenie stosownych dowodów. Nie można natomiast nie brać ich pod uwagę.
Podstawowe zasady postępowania administracyjnego muszą być stosowane również w procedurze celnej.
Na podstawie zgłoszenia celnego - polska Spółka z o.o., będąca stroną skarżącą, wprowadziła na polski obszar celny m.in. sprzęt komputerowy z niezbędnym wyposażeniem i instrukcjami montażu, przeznaczony dla potrzeb Zespołu Informatyki. Decyzją zawartą w wyżej wymienionym zgłoszeniu, Dyrektor Urzędu Celnego odmówił wnioskowanego zwolnienia od cła przedmiotowego towaru na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 36 ustawy - Prawo celne i dokonał wymiaru należności celnych w kwocie 105.205.000 zł.
Od tej decyzji skarżąca wniosła odwołanie pismem z 17.7.1992 r., w którym podniesiono następujące zarzuty. Sprzęt komputerowy, będący przedmiotem postępowania, został sprowadzony ze Stanów Zjednoczonych Ameryki jako aparatura badawczo-pomiarowa do celów dydaktycznych i badawczych. Fakt ten został udokumentowany podczas postępowania celnego. Przedstawiona na tę okoliczność dokumentacja dowodowa została jednak zwrócona bez rozpatrzenia i uwzględnienia. Z tego względu dokumentację tę skarżąca załączyła ponownie, z prośbą o jej zbadanie w toku postępowania odwoławczego.
Po rozpatrzeniu odwołania Prezes Głównego Urzędu Ceł decyzją z 21.1.1993 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję, podając w uzasadnieniu swojego stanowiska, co następuje. Za pomoce naukowe w rozumieniu art. 14 ust. 1 pkt 36 Prawa celnego uznaje się takie towary, jak: podręczniki, tablice, przyrządy, mapy itp. rzeczy ułatwiające naukę lub nauczanie, czyli przedmioty służące wyłącznie do celów dydaktycznych przez szkoły, instytucje i placówki naukowe lub jednostki badawczo-rozwojowe. Z przedłożonych do akt sprawy dokumentów wynika, że podmiotem dokonującym obrotu towarowego z zagranicą, na swój rachunek i we własnym imieniu, była Spółka z o.o. Fakt ten wyklucza możliwość uznania w oparciu o powołany przepis, że towary odprawione według ww. dokumentu SAD są wolne od cła.
Na decyzję tę skarżąca wniosła skargę do NSA, podając argumentację wcześniej przytoczoną. W odpowiedzi na skargę Prezes GUC wniósł o jej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W ocenie Sądu naruszenie przepisów prawa materialnego przez organy celne polegało na przyjęciu nieprawidłowej interpretacji art. 14 ust. 1 pkt 36 Prawa celnego jako podstawy materialnoprawnej rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy. W istocie wymieniony przepis ustawy stanowi, że przywóz towarów z zagranicy w ramach ustanowionych norm jest wolny od cła i od wymaganego zgodnie z art. 7 pozwolenia, jeżeli przedmiotem przywozu są pomoce naukowe i aparatura badawczo-pomiarowa służąca wyłącznie do celów dydaktycznych lub badawczych, przywożone dla szkół, instytucji i placówek naukowych oraz jednostek badawczo-rozwojowych, z wyłączeniem przywożonych do działalności gospodarczej.
Jak to już wyjaśnił NSA, przepis art. 14 ust. 1 pkt 36 Prawa celnego nie uzależnia zwolnienia od cła od osoby importera, lecz od rodzaju towaru, osoby, dla której towar jest przeznaczony i charakteru tego przeznaczenia. Z treści przytoczonego przepisu wynika, że wolne są od cła przedmioty w tym przepisie określone, przywożone z zagranicy dla określonych podmiotów - lecz niekoniecznie przez te podmioty - służące wyłącznie do celów dydaktycznych i badawczych.
Takie sformułowanie przepisu wymaga, aby organ prowadząc postępowanie wyjaśniające ustalił, jaki charakter mają przywożone przedmioty, dla kogo i czemu mają służyć, co pozwala przyjąć, że przesłanki wym. art. 4 ust. 1 pkt 36 Prawa celnego stanowiące podstawę zwolnienia od cła zostały spełnione lub nie.
Okoliczności, o których mowa, nie zostały wyjaśnione w postępowaniu dowodowym, a nawet nie usiłowano tego uczynić, stwierdzając, że nie mają istotnego w sprawie znaczenia wobec faktu, że przedmiotowy towar importowany był przez podmiot, który nie prowadził działalności oświatowej i naukowo-badawczej. Z tej przyczyny nie wyjaśniono w postępowaniu dowodowym twierdzeń strony przeciwnej i nie ustosunkowano się do zarzutów skarżącej w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Niewyjaśnienie tych kwestii oznacza naruszenie art. 7, art. 77 oraz art. 107 par. 3 Kpa.
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję.