Z treści przepisu art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego /Dz.U. nr 17 poz. 75 ze zm./, a zwłaszcza z użytego w nim zwrotu "posiada obywatelstwo polskie lub posiadała je w okresie działalności", wynika, że uprawnienia /przewidziane ustawą/ przysługują także wtedy osobie posiadającej obywatelstwo polskie, gdy w okresie podlegania represjom takiego obywatelstwa nie miała.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Kazimierza S. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 10 marca 1993 r. w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień kombatanckich i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych pięćdziesiąt tysięcy złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych decyzją z dnia 10 marca 1993 r. nr W-3-K-83102/92 odmówił Kazimierzowi S. przyznania uprawnień określonych w ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego /Dz.U. nr 17 poz. 75 ze zm./. W uzasadnieniu decyzji stwierdził, że w stosunku do Kazimierza S. nie wystąpiły przesłanki niezbędne do przyznania mu uprawnień na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 lit. "b" powołanej ustawy. Z wywodów zawartych w decyzji zdaje się wynikać, że brak owych przesłanek organ orzekający łączy głównie z tym, iż Kazimierz S. nie wykazał, że do 1939 r. oraz w okresie podlegania represjom miał obywatelstwo polskie. Oznacza to, że w ocenie tego organu warunkiem uzyskania wspomnianych uprawnień jest posiadanie obywatelstwa polskiego w całym podanym wyżej okresie. Zasadność takiego stanowiska wynika z preambuły do ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r., której treść, zdaniem Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, nie może być pomijana przy ocenie, czy ubiegający się o takie uprawnienia spełnia określone w ustawie warunki.
Na decyzję tę Kazimierz S. złożył skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, w której wniósł o uchylenie kwestionowanego w niej rozstrzygnięcia. Podał, że od urodzenia był Polakiem i do 1939 r. oraz w okresie podlegania represjom miał obywatelstwo polskie i ma je nadal. Na poparcie tych twierdzeń powołał się na adnotację poczynioną w Karcie ewidencji repatrianta, w której w rubryce "obywatelstwo" wpisano "polskie". Skarżący wyjaśnił, że gdyby nie miał obywatelstwa polskiego, to władze b. ZSRR nie udzieliłyby mu zezwolenia na powrót do Polski. Następnie Kazimierz S. przedstawił szczegółowo formy stosowanych wobec niego represji, które według skargi łączyły się z tym, że był Polakiem.
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie. W uzasadnieniu tego pisma organ orzekający przytoczył i rozwinął argumentację podaną w uzasadnieniu decyzji, a ponadto ustosunkował się do treści Karty ewidencji repatrianta, a więc dowodu pominiętego w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. W tej części rozważań odpowiedź na skargę zmierza do podważenia wiarygodności wspomnianego dokumentu, a zwłaszcza zawartej w nim informacji dotyczącej obywatelstwa skarżącego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stanowisko organu orzekającego, iż uprawnienia przewidziane w art. 4 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego /Dz.U. nr 17 poz. 75 ze zm./ mogą być przyznane jedynie osobom, które miały obywatelstwo polskie do 1939 r. oraz w okresie podlegania represjom, nie jest słuszne, gdyż pomija treść art. 21 ust. 1 tej ustawy, a więc przepisu ustalającego grupę osób, którym przysługują wspomniane uprawnienia. Otóż przepis ten stanowi, że uprawnienia przysługują osobie, która "(...) uzyska decyzję potwierdzającą działalność wymienioną w art. 1 ust. 2 i w art. 2 albo fakty, o których mowa w art. 4, posiada obywatelstwo polskie lub posiadała je w okresie działalności kombatanckiej bądź w okresie podlegania represjom (...) ". Z treści przytoczonego przepisu, a zwłaszcza z użytego w nim zwrotu "posiada obywatelstwo polskie lub posiadała je w okresie działalności", wynika, że wspomniane uprawnienia także wtedy przysługują osobie mającej obywatelstwo polskie, gdy w okresie podlegania represjom takiego obywatelstwa nie miała. Powołany przepis został sformułowany jasno i zawiera nie budzące wątpliwości określenia. Dlatego próba ograniczenia jego zakresu przez odwoływanie się do preambuły /nie zawierającej treści ściśle normatywnych/ jest chybiona, zwłaszcza że wyprowadzone w ten sposób wnioski są oczywiście sprzeczne z wnioskami uzyskiwanymi za pomocą wykładni gramatycznej.