Sprawa ze skargi na decyzję Rady do Spraw Uchodźców w przedmiocie nadania statusu uchodźcy
Tezy

1. Konwencja dotycząca statusu uchodźców, sporządzona w Genewie dnia 28 lipca 1951 r. /Dz.U. 1991 nr 119 poz. 515/ udziela ochrony także tym osobom, w stosunku do których przesłanki nadania statusu uchodźcy powstały po opuszczeniu kraju pochodzenia /uchodźcy sur place/. Jakkolwiek te przesłanki najczęściej są związane ze zmianą sytuacji w kraju pochodzenia, nie można jednak wyłączyć innych zdarzeń, które są ściśle związane z osobą ubiegającą się o status uchodźcy i następują po opuszczeniu kraju pochodzenia.

2. Nie można domagać się ustalenia statusu uchodźcy na podstawie Artykułu 1 ust. A pkt 2 Konwencji Genewskiej, gdy jest możliwa realizacja ochrony na podstawie art. 1 ust. D Konwencji. Zwrot zawarty w zdaniu pierwszym Artykułu 1 ust. D Konwencji "aktualnie korzystają z ochrony lub pomocy" odnosi się do tych Palestyńczyków, którzy mogli korzystać z ochrony w dniu sporządzenia Konwencji, to jest w dniu 28 lipca 1951 r., oraz do ich krewnych w linii prostej urodzonych po tej dacie, jeśli pozostają pod mandatem UNRWA. "Ochrona lub pomoc" dla Palestyńczyków jest świadczona tylko na terenach objętych mandatem UNRWA, wobec czego wyłączenie stosowania Konwencji Genewskiej odnosi się tylko do tych Palestyńczyków, którzy stale przebywają na tym obszarze.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Bassama Al-R. na decyzję Rady do Spraw Uchodźców z dnia 24 kwietnia 2001 r. (...) w przedmiocie nadania statusu uchodźcy - uchyla zaskarżoną decyzję, (...).

Uzasadnienie strona 1/7

We wniosku z dnia 8 września 1997 r. Bassam Al-R. narodowości palestyńskiej, legitymujący się paszportem Jordanii, wniósł o nadanie statusu uchodźcy. Wnioskodawca przyjechał do Polski w 1989 r. na studia. Ostatni raz był w Jordanii z wizytą w 1991 r. We wniosku oraz w toku późniejszych zeznań podał, iż od 1988 r. należał do nielegalnej partii (...). W przypadku powrotu do Jordanii zostałby aresztowany. W Polsce brał udział w konferencjach i spotkaniach podczas których krytykowane były władze Jordanii. Wnioskodawca rozdawał pisma (...) oraz organizował strajk w studium języka polskiego dla obcokrajowców. O działalność w Polsce był pytany przez urzędnika na lotnisku gdy przyjechał do Jordanii w 1991 r. Polecono mu wówczas zgłosić się w terminie dwóch tygodni na policję.

Decyzją z dnia 5 marca 2001 r. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji odmówił Bassam Al-R. nadania statusu uchodźcy. W uzasadnieniu decyzji stwierdzono, że przeciwko wnioskodawcy nie zostały podjęte jakiekolwiek działania związane z jego rasą, religią, narodowością, przynależnością do określonej grupy społecznej, a zatem nie spełnia warunków określonych w Konwencji dotyczącej statusu uchodźców sporządzonej w Genewie dnia 21 lipca 1951 r. oraz Protokole dotyczącym statusu uchodźców sporządzonym w Nowym Jorku dnia 31 stycznia 1967 r. /Dz.U. 1991 nr 119 poz. 515 i 517/. Wnioskodawca zmieniał swoje wyjaśnienia. Początkowo twierdził, iż należał do Partii Wyzwolenia Palestyny, a później że do Organizacji Wyzwolenia Palestyny, frakcji Arabski Front Wyzwolenia. Nie znał jednak roku jej powstania, nie pamiętał także kto był przewodniczącym Frontu. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji ustalił, że 41 procent wszystkich Palestyńczyków zarejestrowanych przez Agencję Narodów Zjednoczonych do Spraw Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie /UNRWA/ mieszka w Jordanii. Palestyńczycy mają szczególny status prawny, posiadają obywatelstwo jordańskie, są traktowani na równi z innymi obywatelami tego kraju. Palestyńczykom wydawane są paszporty z pięcioletnim terminem ważności, które wymieniane są na kolejne paszporty z tym samym pięcioletnim terminem ważności. Podkreślono, że Jordania uznała OWP jako legalne przedstawicielstwo Palestyny w stosunkach międzynarodowych. W Jordanii działa wiele frakcji OWP - w tym al-Fatah, grupy marksistowskie oraz kilka mniejszych querillas: As-Saiqa, Ludowy Front Walki, Front Wyzwolenia Palestyny oraz Arabski Front Wyzwolenia /ALF/. Organ podał, że Bassam Al-R. nie wykazał, chociażby w sposób pośredni, indywidualnego prześladowania. Zauważono także, że wniosek o nadanie statusu uchodźcy został złożony dopiero po kilkuletnim pobycie na terytorium Polski.

W odwołaniu od powyższej decyzji Bassam Al-R. stwierdził, że posiadanie paszportu jordańskiego nie jest dowodem na posiadanie pełni praw obywatelskich. Palestyńczycy nie cieszą się pełnią praw obywatelskich w Jordanii, a członkowie organizacji palestyńskich są inwigilowani przez policję. Z powodu działalności ojca w UNRWA, a także z uwagi na działalność w Polsce wśród studentów pochodzenia palestyńskiego nie może wrócić obecnie do Jordanii. Wnioskodawca podniósł także, że podczas pobytu w Polsce zawarł związek małżeński. Jego żona oraz dwójka dzieci są katolikami. Z tego powodu w razie wyjazdu do Jordanii cała rodzina byłaby narażona na prześladowania i dyskryminację z powodów religijnych. Zawarcie związku małżeńskiego z chrześcijanką naraża wnioskodawcę na prześladowanie również ze strony ekstremistycznych organizacji palestyńskich.

Strona 1/7