Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Głowacka-Klimas Sędziowie Asesor WSA Joanna Kruszewska-Grońska (spr.) Sędzia WSA Grzegorz Nowecki Protokolant sekr. sąd. Katarzyna Zielińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 maja 2018 r. sprawy ze skargi A. M. na uchwałę Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu radcowskiego z dnia [...] października 2017 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu radcowskiego oddala skargę
Zaskarżoną w niniejszej sprawie uchwałą z [...] października 2017 r. Komisja Egzaminacyjna II Stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości do spraw odwołań od wyników egzaminu radcowskiego (dalej: "Komisja II Stopnia", "Komisja Odwoławcza"), na podstawie art. 368 ust. 1, 9 i 12 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1870; dalej: "u.r.p."), w związku z art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257; dalej: "k.p.a."), po rozpatrzeniu odwołania A. M. (dalej: "skarżąca", "zdająca"), utrzymała w mocy uchwałę nr [...] z [...] kwietnia 2017 r. Komisji Egzaminacyjnej do przeprowadzenia egzaminu radcowskiego w [...] w sprawie ustalenia wyniku egzaminu radcowskiego (dalej: "Komisja I Stopnia", "Komisja Egzaminacyjna") ustalającej skarżącej negatywny wynik z egzaminu radcowskiego.
W uzasadnieniu uchwały Komisja Egzaminacyjna wskazała, że zdająca otrzymała następujące oceny: z zakresu prawa karnego - ocena niedostateczna, z zakresu prawa cywilnego - ocena dostateczna, z zakresu prawa gospodarczego - ocena dostateczna, z zakresu prawa administracyjnego - ocena dobra, z zakresu zasad wykonywania zawodu oraz zasad etyki - ocena dostateczna. Powołując się na treść przepisu art. 366 ust. 1 u.r.p., stwierdziła, iż skarżąca uzyskała wynik negatywny z egzaminu radcowskiego.
Zadanie z prawa karnego, z którego zdająca uzyskała ocenę negatywną, obejmowało, po zapoznaniu się z treścią zadania (opracowanego na potrzeby egzaminu), sporządzenie - jako pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej - radca prawny G. Z. - apelacji, albo w przypadku uznania, że brak jest podstaw do jej wniesienia - opinii prawnej - z uwzględnieniem interesu reprezentowanej przez siebie strony.
W stanie faktycznym zadania wskazano, że L. S. pozostawała w nieformalnym związku z A. J.. Oboje zamieszkali wspólnie od czerwca 2015 r., lecz po pewnym czasie relacje między nimi uległy pogorszeniu. 5 stycznia 2015 r. A. J. zażądał od L. S. zwrotu sukienki, którą jej podarował w maju 2013 r., a która kosztowała 320 złotych. L. S. odmówiła zwrotu sukienki, na co A. J. zareagował próbą zabrania jej z szafy. L. S. zasłoniła własnym ciałem szafę, aby uniemożliwić dostęp do niej. Wtedy A. J. odepchnął L. S., która podjęła próbę zamknięcia szafy na klucz, co spowodowało, że A. J. złapał ją za rękę, następnie silnie pchnął na ścianę i oświadczył, że jak będzie stawiała dalej opór, to jeszcze więcej "dostanie", a sukienkę i tak zabierze. W tych okolicznościach L. S. nie stawiała dalszego oporu, a A. J. zabrał sukienkę. 10 czerwca 2015 r. L. S., pod nieobecność A. J., zaprosiła do domu znajomego, z którym zamierzała się związać - C. W.. Wówczas niezapowiedziany wrócił do domu A. J. i zobaczył L. S. siedzącą na kolanach C. W. Wyjął telefon komórkowy i zrobił parze zdjęcie, po czym wyszedł, a 20 czerwca 2015 r. spakował swoje rzeczy i wyprowadził się. Po 20 czerwca 2015 r. L. S. wyjechała z C. W. na wakacje; ostatecznie ich znajomość zakończyła się w grudniu 2015 r. A. J., wzburzony sytuacją, jaką zaobserwował 10 czerwca 2015 r., poczynając od 15 lipca 2015 r. do 20 lutego 2016 r. wielokrotnie telefonował do L. S. , a gdy odbierała telefon, przerywał połączenie. Wielokrotnie (od kilku do kilkudziesięciu razy dziennie) wysyłał jej wiadomości tekstowe sms, w których zawierał wyznania miłości, jak również wskazywał, że jej nie zostawi, pomimo że zaczęła spotykać się z innym mężczyzną. Część z tych wiadomości tekstowych nie zawierała żadnej treści. Poza tym A. J. niemal codziennie oczekiwał pod klatką schodową kamienicy, w której zamieszkiwała L. S . Przechadzał się pod tą kamienicą, tak by być widocznym z okien jej mieszkania. Gdy L. S. wyjeżdżała gdzieś, A. J. jechał za nią swoim samochodem. Wiedział, gdzie L. S. pracuje, gdzie mieszkają jej rodzice i najbliżsi znajomi. Wiedział również, gdzie uczęszcza na kurs tańca, a także gdzie chodzi do fryzjera. Gdy L. S. udawała się we wskazane miejsca, A. J. oczekiwał aż wyjdzie, po czym szedł za nią w odległości kilkunastu kroków albo jechał samochodem do miejsca jej zamieszkania. Kilkanaście razy, gdy L. S. wychodziła od znajomych w nocy, oczekiwał na nią w pobliżu, stojąc w ciemności, a gdy podchodziła bliżej nie widząc go, podświetlał sobie twarz latarką. W sierpniu 2015 r. L. S. znalazła w skrzynce na listy zdjęcie, jakie A. J. zrobił jej i C. W 10 czerwca 2015 r. z podpisem "pozdrowienia od A.". To zdjęcie otrzymali również, tylko bez podpisu. Jej rodzice i kilkoro znajomych. W dniu, kiedy A. J. i wyprowadzał się z mieszkania, L. S. powiedziała mu, że nie życzy sobie z nim żadnych kontaktów, jak również nie chce go więcej widzieć. Wielokrotnie, bezskutecznie, prosiła go, żeby zostawił ją w spokoju. Na skutek opisanych wyżej zachowań A. J. , L. S. w dniu 1 stycznia 2016 r. chcąc popełnić samobójstwo zażyła kilkadziesiąt tabletek środków nasennych. Przyszła do niej wówczas jej matka i wezwała pogotowie. Po hospitalizacji, która trwała do 9 stycznia 2016 r., A. J. zadzwonił do L. S. z prośbą o spotkanie. Obawiając się ponownego nękania, L. S. złożyła wniosek o karne ściganie A. J. za dotychczasowe zachowanie. Na tej podstawie wszczęto postępowanie przygotowawcze, w którym przesłuchano pokrzywdzoną, jej matkę i siostrę żony brata oskarżonego. Opinia psychologa o stanie psychicznym pokrzywdzonej była jednoznaczna w treści; przyjęto w niej, że zachowania A. J. były dla L. S. stresujące, wywoływały u niej poczucie zagrożenia, powodowały stan depresyjny oraz skutkowały istotnymi zakłóceniami w codziennym życiu i życiu zawodowym. Są to skutki długotrwałe, wymagające długotrwałego wsparcia terapeutycznego, aby L. S. mogła wrócić do normalnego funkcjonowania. Na podstawie dokonanych czynności procesowych postawiono A. J. zarzut dokonania na szkodę pokrzywdzonej kwalifikowanej postaci przestępstwa nękania z art. 190a § 1 i 3 Kodeksu karnego (dalej: "k.k.") oraz przestępstwa kradzieży sukienki, tj. czynu z art. 278 § 1 k.k. A. J. przesłuchany jako podejrzany, nie przyznał się do zarzucanych mu czynów i odmówił składania wyjaśnień. Z uwagi na to, że oskarżyciel ustalił, iż podejrzany leczył się psychiatrycznie, dopuszczono kolejny dowód z opinii biegłego z zakresu psychiatrii co do poczytalności podejrzanego w czasie zarzucanych czynów i jego zdolności do samodzielnej obrony w toku prowadzonego postępowania karnego. W opinii tej stwierdzono, że u A. J. schizofrenię paranoidalną, przy czym jest leczony i w okresie, w którym zarzucono mu dokonanie ww. przestępstw, nie można uznać, iż wystąpiła reemisja choroby. Zatem w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów był on osobą poczytalną. Jednocześnie podano, iż silna więź emocjonalna z L. S. , stres wywołany spotkaniem jej z innym mężczyzną mógł skutkować tym, że zdolności rozpoznania podejmowanych przez niego działań oraz zdolność do ich prawidłowej oceny, mogły być ograniczone w stopniu nieznacznym. Wskazano również, że stan umysłowy A. J. daje mu możliwości samodzielnej obrony. W akcie oskarżenia zarzucono A. J. popełnienie dwóch przestępstw: kradzieży sukienki o wartości 320 złotych (tj. czyn z art. 278 § 1 k.k.) i uporczywego nękania L. S. w okresie od 15 lipca 2015 r. do 20 stycznia 2016 r. kwalifikowanego następstwem w postaci próby samobójczej (tj. czyn z art. 190a § 1 i § 3 k.k.), przy czym według stanowiska oskarżyciela tego ostatniego czynu oskarżony dokonał w warunkach, o których mowa w art. 31 § 2 k.k. tj. w warunkach znacznego ograniczenia jego poczytalności. Poza dowodami osobowymi, do aktu oskarżenia załączono dowody z dokumentów, m.in.: dokumentację medyczną pokrzywdzonej i oskarżonego, wydane w sprawie opinie: psychologa i psychiatryczną, protokół oględzin telefonu komórkowego pokrzywdzonej (treści otrzymywanych sms, połączenia telefoniczne z telefonu oskarżonego), kartę informacyjną oskarżonego z Krajowego Rejestru Karnego, wyrok skazujący oskarżonego, wydany przez Sąd [...] w [...] z [...] marca 2009 r. w sprawie o sygn. akt [...] (za czyny z art. 159 k.k. i art. 191 § 2 k.k. wymierzono mu łączną karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat, którą oskarżony odbył w okresie od 17 października 2009 r. do 17 października 2012 r.).