Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Wdowiak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Królikowska - Przewłoka Sędzia WSA Dariusz Zalewski Protokolant st. sekr. sąd. Karolina Pilecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi A. C. na uchwałę Krajowej Rady Notarialnej z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej 1. uchyla zaskarżoną uchwałę oraz utrzymaną nią w mocy uchwałę nr [...] z dnia [...] lipca 2012 r. Rady Izby Notarialnej w [...]; 2. stwierdza, że uchylone uchwały nie podlegają wykonaniu; 3. zasądza od Krajowej Rady Notarialnej na rzecz skarżącej A. C. kwotę 357 (trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uchwałą nr [...] z dnia [...] lipca 2012 r. Rada Izby Notarialnej w [...], na podstawie art. 219 k.p.a. oraz art. 72 § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (tj. Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) - dalej także, jako P.o.n. lub ustawa, odmówiła aplikantce notarialnej [...] wydania zaświadczenia potwierdzającego odbycie aplikacji z powodu nieuzyskania pozytywnej oceny z kolokwium.
Wskazując na przepis art. 40 ust. 9 P.o.n. Krajowa Rada Notarialna, uchwałą z dnia 18 września 2009 r. nr VII/48/2009 ustaliła program aplikacji, na podstawie którego rady notarialne prowadziły szkolenia aplikantów. Organizację aplikacji określiło rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie organizacji aplikacji notarialnej (Dz. U. Nr 258, poz. 2169 ze zm.) - dalej także jako "rozporządzenie" - wydane na podstawie art. 75 ustawy. Na podstawie uchwały Krajowej Rady Notarialnej oraz § 13 wymienionego rozporządzenia, Rada Izby Notarialnej w [...] przeprowadziła w trakcie aplikacji kolokwium w celu sprawdzenia stopnia opanowania przez aplikantów wiedzy.
Zdaniem organu samorządu zawodowego, zgodnie z art. 218 § 2 k.p.a., zaświadczenie powinno stwierdzać okoliczności wskazane przez art. 72 § 1 P.o.n. oraz w § 6 i § 9 - 11 rozporządzenia. Ustalenia tych danych dokonano na podstawie dokumentacji dotyczącej aplikanta posiadanej przez Radę Izby Notarialnej w [...], jednakże te ustalenia nie uprawniały jeszcze do przyjęcia, że aplikant odbył aplikację w rozumieniu art. 72 § 1 ustawy. Dane te, zdaniem Rady Izby Notarialnej w [...] oznaczały jedynie, że aplikant podjął próbę zaznajomienia się z zakresem programu szkolenia. Jednakże zaświadczenie o odbyciu aplikacji, zdaniem organu samorządu notarialnego, jeżeli ma uprawniać do przystąpienia do egzaminu notarialnego, powinno stanowić potwierdzenie, że aplikant opanował dziadziny prawa objęte szkoleniem w stopniu, w którym umożliwia przystąpienie do tego egzaminu. W tym celu, na podstawie § 13 rozporządzenia i § 1 ust. 2 oraz § 6 ust. 1 uchwały KRN, poddano aplikantów sprawdzianowi nabytej wiedzy w czasie aplikacji. Jak podkreślano, odbycie aplikacji nie może sprowadzać się wyłącznie do potwierdzenia uczestniczenia w zajęciach, gdyż wówczas szkolenie miałoby w istocie charakter iluzoryczny. Zgodnie zatem z art. 72 § 1 P.o.n. aplikant powinien wykazać się wykonaniem wszystkich obowiązków objętych programem szkolenia. W konsekwencji niewykonanie tych obowiązków, potwierdzających zrealizowanie programu szkolenia, uniemożliwia wydanie zaświadczenia o odbyciu aplikacji.
Od uchwały [...] złożyła zażalenie z wnioskiem o uchylenie zaskarżonej uchwały w całości i potwierdzenie uprawnień do otrzymania wnioskowanego zaświadczenia, ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Radzie Izby Notarialnej w [...].
Uchwałą nr [...]z dnia [...] czerwca 2013 r. Krajowa Rada Notarialna utrzymała w mocy zaskarżoną uchwałę.
Wskazując na poglądy doktryny odnoszące się do rozumienia "pieczy nad wykonywaniem zawodu zaufania publicznego", KRN stwierdziła, że organizacja aplikacji notarialnej jest elementem owej "pieczy" dla zapewnienia jak najwyższego poziomu szkolenia, co oznacza także konieczność weryfikacji nabytej wiedzy przez aplikantów. Zdaniem organu samorządu tezę tę wspiera treść § 13 rozporządzenia. Ustawodawca, jak podnoszono, celowo nie unormował w szerszym zakresie kwestii owych kolokwiów i sprawdzianów, pozostawiając to organom samorządu zawodowego. Na podstawie art. 40 § 1 pkt 9 i art. 73 P.o.n. do kompetencji Krajowej Rady Notarialnej oddano ustalanie programu aplikacji, a więc uchwała KRN nr VII/48/2009 z dnia 18 września 2009 r. w sprawie programu aplikacji notarialnej ze zmianami wprowadzonymi uchwałą nr VII/84/2011 z dnia 19 listopada 2011 r. ze zm. jest umocowana w wymienionych przepisach, zawierając normy obowiązującego prawa wewnątrzkorporacyjnego. Uchwały te nie były kwestionowane przez Ministra Sprawiedliwości.