Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Justyna Mazur /sprawozdawca/, Sędziowie Sędzia WSA Cezary Kosterna, Sędzia WSA Leszek Kobylski, Protokolant Referent Małgorzata Domagalska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 września 2012 r. sprawy ze skargi J. B., A. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie nieodpłatnego przyznania własności działki 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...]; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3) zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. na rzecz skarżących J. B., A. S. kwoty po [...] ([...]) złotych na rzecz każdego z nich tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Decyzją z [...] listopada 2011 r. znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. (dalej: "organ" lub "Kolegium") działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 3 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm. dalej: "k.p.a.") po rozpoznaniu wniosków A. S. i J. B. (dalej: "skarżący") o ponowne rozpatrzenie sprawy rozstrzygniętej decyzją własną z [...] czerwca 2011 r. znak: [...], stwierdzającą nieważność decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w K. z [...] listopada 1993 r. znak: [...], przyznającej nieodpłatnie na własność H. S. działkę gruntu oznaczoną w ewidencji gruntów wsi G. numerem [...], o powierzchni [...] ha, uwidocznioną w księdze wieczystej Nr [...] - utrzymało w mocy opisaną wyżej decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w R. z dnia [...] czerwca 2011 roku znak [...].
U podstaw podjętego w tej sprawie rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w R. po wszczęciu postępowania nieważnościowego wydało w dniu [...] czerwca 2011 roku decyzję znak [...], którą stwierdziło nieważność decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w K. z dnia [...] listopada 1993 roku Nr [...], przyznającej nieodpłatnie na własność H. S. działkę Nr [...] o powierzchni [...] ha, położoną we wsi G.. Z ustaleń Kolegium wynika, iż Naczelnik Miasta i Gminy w K. decyzją Nr [...] z dnia [...] maja 1986 roku przejął na własność Państwa w zamian za emeryturę udział H. S. wynoszący ½ część we współwłasności gospodarstwa rolnego położonego w G.. Decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego w K. z dnia [...] listopada 1993 roku Nr [...] przyznano nieodpłatnie na własność H. S. działkę gruntu Nr [...] o powierzchni [...] ha uwidocznioną w księdze wieczystej Nr [...]. Decyzja ta została wydana na podstawie art. 118 ust. 1 i 4 ustawy z dnia [...] grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników. W ocenie Kolegium decyzja z dnia [...] listopada 1993 roku Nr [...] wydana została z naruszeniem art. 119 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, zgodnie z którym przepisu art. 118 ust. 1 ustawy, o której mowa nie stosuje się jeżeli działka nie jest przedmiotem własności Skarbu Państwa lub gminy albo jeżeli przyznanie własności naruszałoby prawa osób trzecich do działki, o której mowa w tych przepisach. Decyzja z dnia [...] listopada 1993 roku pozbawiła C. B. udziału ½ w działce Nr [...]. Kolegium jednocześnie stwierdziło, iż powyższe naruszenie art. 118 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników stanowi rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego. Według oceny Kolegium nie wystąpiły negatywne przesłanki określone w art. 156 § 2 Kpa, wykluczające możność stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, to jest przedawnienia i wywołania nieodwracalnych skutków prawnych przez decyzję dotkniętą wadą. Samorządowe Kolegium Odwoławcze przy ponownym rozpoznaniu sprawy stwierdziło, iż na podstawie aktu własności ziemi z dnia [...] maja 1975 roku Nr [...] W. S. nabył z mocy prawa własność działek Nr [...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...] i [...] o łącznej powierzchni [...] ha położonych w G.. Postanowieniem z dnia [...] października 1984 roku sygn. akt [...] NS [...] Sąd Rejonowy w K. stwierdził, że gospodarstwo rolne wchodzące w skład spadku po W. S. nabyły żona H. S. i córka C. B. po ½ części każda z nich. Na wniosek H. S. z dnia [...] września 1985 roku Naczelnik Miasta i Gminy K. decyzją z dnia [...] maja 1986 roku Nr [...] orzekł o przejęciu na własność Państwa w zamian za emeryturę między innymi udziału H. S. wynoszącego ½ część w gospodarstwie rolnym położonym we wsi G., składającym się z działek Nr [...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...],[...] o całkowitej powierzchni [...]ha. Z przejęcia na własność państwa została wyłączona zabudowana działka Nr [...] o powierzchni [...]ha w G.. Jednocześnie postanowiono, że H. S. przysługuje prawo do bezpłatnego dożywotniego użytkowania działki gruntu Nr [...] o powierzchni [...]ha w G.. H. S. pismem z dnia [...] września 1993 roku zwróciła się do Urzędu Rejonowego w K. o przyznanie jej na własność działki Nr [...] o powierzchni [...]ha w G.. Kierownik Urzędu Rejonowego w K. decyzją z dnia [...] listopada 1993 roku Nr [...] na podstawie art. 118 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników przyznał H. S. nieodpłatnie własność działki Nr [...] o powierzchni [...]ha położoną w G., uwidocznioną w księdze wieczystej Nr [...]. Według odpisu księgi wieczystej [...] według stanu na dzień [...] marca 2009 roku jako współwłaściciele po ½ części do działki Nr [...] figurują Skarb Państwa i J. B.- syn C. B., która darowała jemu między innymi udział ½ części w działce Nr [...]. H. S. zmarła w dniu [...] kwietnia 2004 roku, zaś C. B. zmarła w dniu [...] marca 2006 roku. W kontekście takich ustaleń faktycznych Kolegium dokonując oceny decyzji z dnia [...] listopada 1993 roku Nr [...] wydanej przez Kierownika Urzędu Rejonowego w K. na gruncie art. 118 ust. 1 oraz ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (t. j. Dz. U. z 2008 roku Nr 50, poz. 291 ze zm.) Kolegium stwierdziło, że Kierownik Urzędu Rejonowego w K. nie mógł przyznać na własność H. S. całej działki Nr [...], gdyż udział ½ w tej działce nie był przedmiotem własności Skarbu Państwa lecz C. B.. Przyznając całą działkę naruszono także prawo własności C. B. do ½ części działki Nr [...]. W ocenie Kolegium jest to naruszenie rażące, gdyż pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią art. 118 ust. 3 ustawy, który nie budzi żadnych wątpliwości interpretacyjnych. Uznało jednocześnie za zasadne stwierdzenie nieważności decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 Kpa. Kolegium przy ponownym rozpoznaniu sprawy podzieliło także pogląd, iż nie występują przesłanki z art. 156 § 2 Kpa, uniemożliwiające stwierdzenie nieważności decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w K. z dnia [...] listopada 1993 roku Nr [...].