Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Owsińska-Gwiazda /sprawozdawca/, Sędziowie Sędzia WSA Wojciech Mazur, Sędzia WSA Marek Wroczyński, Protokolant Anita Sałek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2007 r. sprawy ze skargi J.D. na uchwałę Rady Gminy K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ustalenia zasad udziału mieszkańców gminy w budowie wodociągu komunalnego 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały; 2) stwierdza, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3) zasądza od Rady Gminy K. na rzecz skarżącej J.D. kwotę 300 (trzysta) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uchwałą z dnia [...], nr [...] Rada Gminy w K. działając na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591), dalej jako ustawa o samorządzie gminnym uchwaliła, iż budowa wodociągu komunalnego na terenie gminy K. może być realizowana przy współudziale finansowym właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości gruntowych, dla których wodociąg będzie dostępny (§1). Współudział finansowy w budowie wodociągu właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości gruntowej ma mieć charakter dobrowolny i polega na wnoszeniu sum pieniężnych na konto Urzędu Gminy w K. z wyłącznym przeznaczeniem na budowę wodociągu (§2). Uchwałą tą Rada Gminy w K. upoważniła Zarząd Gminy w K. do sporządzenia wykazu przyszłych użytkowników wodociągu, określenia wysokości współudziału finansowego każdego właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości gruntowej w budowie wodociągu komunalnego, określenia wysokości udziału finansowego w koszcie budowy wodociągu komunalnego dla użytkowników, którzy nie brali udziału we współfinansowaniu budowy a po jego oddaniu do użytku złożą pisemny wniosek o umożliwienie dostępu do niego, zawarcia umów cywilnoprawnych z przyszłymi użytkownikami wodociągu określających terminy wnoszenia sum pieniężnych o których mowa w § 2 uchwały oraz ich wysokości (§ 3).
Pismem z dnia 18 maja 2007 r. J.D. i J.K. na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym wezwali Radę Gminy K. do usunięcia istotnego naruszenia prawa poprzez uchylenie uchwały nr [...] Rady Gminy w K. z dnia [...] w sprawie ustalenia zasad udziału mieszkańców gminy w budowie wodociągu komunalnego. W piśmie tym wnioskodawcy zarzucili, iż przepisy na podstawie których została podjęta uchwała nie upoważniają rad gmin do podejmowania uchwał obciążających mieszkańców w tym właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości należnościami finansowymi lub innymi, na rzecz przedsięwzięć inwestycyjnych lub innych wymienionych w art. 7 ust. 1, w tym zawartych w pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Jakiekolwiek nakładanie na obywateli obowiązków, obciążanie właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości gruntowych należnościami finansowymi (daninami publicznymi), względnie świadczeniami (sprzętem, robocizną) nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. Na poparcie tego stanowiska wnioskodawcy przytoczyli ugruntowane orzecznictwo NSA i SN. Nadto podali, iż przedmiotowa uchwała nie została poddana kontroli zgodności z prawem przez Wojewodę Mazowieckiego, co kwalifikuje uchwałę jako nieważną. Nie opublikowano jej w poszczególnych sołectwach na tablicach ogłoszeń, co jest ustawowym obowiązkiem organów gminy.
Nadto wnioskodawcy podali, iż wprowadzenie obowiązku zawierania umów cywilnoprawnych jest wykorzystaniem władztwa publicznego, gdyż cywilnoprawny charakter umowy ma miejsce jedynie wówczas, gdy zostaje ona zawarta między dwoma równorzędnymi podmiotami, korzystającymi z pełnej swobody kontraktowej.