Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Owsińska-Gwiazda /sprawozdawca/, Sędziowie Sędzia WSA Henryka Lewandowska-Kuraszkiewicz, Sędzia WSA Sławomir Fularski, Protokolant Dominika Jeromin, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 stycznia 2010 r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] czerwca 2009 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1) uchyla zaskarżoną decyzję; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku.
Decyzją znak [...] z dnia [...] marca 2009r. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej zwany Prezes ZUS) działając na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), zwana dalej ustawą o emeryturach i rentach z FUS po rozpatrzeniu wniosku złożonego w dniu [...] stycznia 2009r. przez M. S. odmówił przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.
Wskazując na treść przepisu art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS organ I instancji stwierdził, że skarżąca M. S. nie spełnia jednej z ustawowych przesłanek, które muszą wystąpić łącznie do ustalenia prawa do świadczenia rentowego w drodze wyjątku. Nie udowodniła bowiem szczególnych okoliczności, na skutek których - z uwagi na krótsze niż ustawowo wymagane okresy składkowe i nieskładkowe - nie nabyła prawa do świadczenia rentowego na zasadach ogólnych.
Analizując przebieg ubezpieczenia skarżącej Prezes ZUS za udowodniony uznał okres ubezpieczenia społecznego wynoszący łącznie 23 lata, 5 miesięcy i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Organ podał, iż w okresie 10 lat poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, data powstania niezdolności -
[...] sierpnia 2008r., M. S. udowodniła okres ubezpieczenia 2 lata, 5 miesięcy i 28 dni, przy wymaganym okresie ubezpieczenia 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Ubezpieczenie społeczne skarżącej ustało z dniem [...] stycznia 2001r., tj. z dniem zaprzestania pobierania zasiłku dla bezrobotnych. W ocenie organu nie zostały wykazane szczególne okoliczności, uniemożliwiające przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia i nabyciu uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym, bowiem w okresie od ustania ubezpieczenia do powstania całkowitej niezdolności do pracy nie zaistniały obiektywne przeszkody do podjęcia zatrudnienia lub podjęcia innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydał w dniu [...] czerwca 2009r. decyzję znak [...], którą utrzymał w mocy decyzję własną wydaną w dniu [...] marca 2009r.
W uzasadnieniu decyzji Prezes ZUS podniósł, że zgodnie z przepisem art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przyznanie prawa do świadczenia w drodze wyjątku następuje, jeżeli wnioskodawca spełnia następujące warunki: jest lub był osobą ubezpieczoną lub jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym, nie spełnia ustawowych warunków do uzyskania świadczenia wskutek szczególnych okoliczności, nie może podjąć pracy ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek oraz nie ma niezbędnych środków utrzymania. Ewentualne ustalenie prawa do renty w drodze wyjątku uzależnione jest od wystąpienia w/w przesłanek łącznie.
Organ rentowy wskazał, że istotnymi przy orzekaniu w przedmiocie świadczeń w drodze wyjątku są powody niespełnienia przez wnioskodawcę warunków niezbędnych do ustalenia prawa do świadczenia na zasadach ogólnych. Niezbędnym jest wyjaśnienie, czy niespełnienie ustawowych przesłanek do przyznania świadczenia było spowodowane szczególnymi okolicznościami w postaci trudnych do przezwyciężenia przeszkód, zdarzeń lub trwałych stanów, na które ubezpieczony nie miał wpływu. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem sądów administracyjnych, za szczególną okoliczność w rozumieniu art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uważa się tylko takie zdarzenie bądź trwały stan wykluczający aktywność zawodową konkretnej osoby z powodu niemożności przezwyciężenia ich skutków. Dodatkowo należy wskazać, iż okolicznością szczególną może być jedynie zdarzenie lub trwały stan o charakterze zewnętrznym, obiektywnym i niezależnym od woli ubezpieczonego. Chodzi tu o przeszkody nie dające się usunąć, nawet przy dołożeniu maksimum sił i staranności o kontynuowanie czy podjęcie zatrudnienia. Muszą to być przeszkody nieusuwalne przynajmniej w jakimś czasie, eliminujące ubezpieczonego z grona pracowników w szerokim znaczeniu tego słowa.