Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA: Włodzimierz Ryms (sprawozdawca), Sędziowie NSA: Zofia Flasińska, Marek Stojanowski, po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi M. B. o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 1 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Po 191/11 w sprawie ze skargi M. B. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w P. z dnia [...] stycznia 2011 r., Nr [...] w przedmiocie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego postanawia: 1. odrzucić skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku; 2. zwrócić M. B. z kasy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wpis w wysokości 200 (dwieście) zł od skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku.
M. B. wniósł skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 1 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Po 191/11 o oddaleniu jego skargi na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w P. z dnia [...] stycznia 2011 r. w przedmiocie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, zarzucając naruszenie art. 220 w zw. z art. 217 ust. 2, art. 218 ust. 1, art. 219 ust.1 i 2 i art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej oraz art. 58 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej "P.p.s.a.". Zdaniem skarżącego wydanie kwestionowanego wyroku spowodowało wyrządzenie szkody poprzez uniemożliwienie mu dochodzenia roszczeń przed sądem pracy, który jest rzeczowo właściwy do rozpoznania sprawy w zakresie uzyskania pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego, w wyniku czego skarżący utracił możliwość uzyskania takiej pomocy finansowej.
W odpowiedzi na skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku, Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w P. wniósł o jej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem wyroku podlega odrzuceniu.
Stosownie do zasady wyrażonej w art. 285a § 1 P.p.s.a., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego przysługuje, gdy zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Oznacza to, że skarga taka nie przysługuje, jeżeli stronie przysługiwał środek odwoławczy, jednakże strona nie skorzystała z tego środka lub środek taki został odrzucony.
W art. 285a § 2 P.p.s.a. został określony wyjątek od tej zasady, który polega na tym, że skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego, jeżeli strony nie skorzystały z przysługujących im środków prawnych, ale tylko wówczas gdy niewykorzystanie przysługującego stronie środka zaskarżenia stanowiło wyjątkowy przypadek i gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela oraz gdy nie jest już możliwa zmiana lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych. Strona wnosząca skargę na podstawie art. 285a § 2 P.p.s.a. obowiązana jest w skardze, poza innymi warunkami wymienionymi w art. 285e § 1 P.p.s.a., wykazać, że występuje wyjątkowy przypadek uzasadniający wniesienie skargi, co obejmuje także wykazanie dlaczego nie wykorzystała środka zaskarżenia (art. 285e § 1 pkt 5 P.p.s.a.). Skargę, która nie spełnia wymagań określonych w art. 285e § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny odrzuca na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 285h § 1 P.p.s.a. Takie stanowisko zostało zaprezentowane w postanowieniach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 grudnia 2012 r., sygn. akt I ONP 9/12, z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt II ONP 2/11 oraz z dnia 25 lutego 2011 r., sygn. akt I ONP 14/11. Pogląd, że jeżeli strona wnosi skargę na podstawie art. 285a § 2 P.p.s.a., to musi wykazać, iż występuje wyjątkowy przypadek uzasadniający wniesienie skargi, został wyrażony także w literaturze prawniczej (B. Dauter, R. Hauser "Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego" Warszawa 2010 r.). Zdaniem autorów wyjątkowość przypadku odnosi się również do przyczyn, które spowodowały, że strona nie wykorzystała przysługujących jej środków prawnych.