Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Janina Antosiewicz po rozpoznaniu w dniu 1 października 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych J.K., W.T., M.N., B.B. i W.K. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 października 2008 r. sygn. akt IV SA/Wa 1469/09 o odrzuceniu skargi J.K., W.T., M.N., B.B. i W.K. na decyzję Naczelnika Gminy w Radzanowie z dnia [...] stycznia 1985 r. Nr [...] w przedmiocie przejęcia nieruchomości na własność Skarbu Państwa postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Zaskarżonym postanowieniem, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę J.K., W.T., M.N., B.B. i W.K. o "stwierdzenie nieważności decyzji z [...] stycznia 1985 r. Naczelnika Gminy Radzanowo nr [...]". W uzasadnieniu Sąd stwierdził, iż zaskarżoną decyzją Naczelnik Gminy Radzanów orzekł o przejęciu na własność Skarbu Państwa nieruchomości stanowiącej ówcześnie własność W.T., J.K. i S.K.. Decyzja ta, będąca przedmiotem odwołania stron, utrzymana została w mocy decyzją Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami z dnia [...] kwietnia 1985 r. nr [...].
W dniu [...] kwietnia 2006 r. skarżący wnieśli o stwierdzenie nieważności decyzji Naczelnika Gminy. Postępowanie zainicjowane tym wnioskiem zostało ostatecznie zakończone decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Płocku z dnia [...] lipca 2008 r.
Z uwagi na ustalony stan faktyczny sprawy oraz treść żądania zawartego w skardze, Sąd I instancji wezwał J.K., będącego pełnomocnikiem pozostałych skarżących, do jednoznacznego sprecyzowania skargi poprzez złożenie oświadczenia, czy skarga wniesiona w niniejszej sprawie jest skargą na decyzję Naczelnika Gminy Radzanów z dnia [...] stycznia 1985 r. czy też skargą na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Płocku z dnia [...] lipca 2008 r. W odpowiedzi na wezwanie Sądu skarżący pismem z dnia [...] września 2008 r. jednoznacznie oświadczył, że złożona skarga jest skargą na decyzję Naczelnika Gminy Radzanów.
Wojewódzki Sąd Administracyjny podkreślił, iż skargę do sądu administracyjnego można wnieść dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, co wynika z art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej ustawą P.p.s.a. Sąd stwierdził, iż zaskarżona decyzja Naczelnika Gminy wydana została w trybie art. 104 kpa, jest zatem orzeczeniem wydanym w pierwszej instancji i od decyzji tej przysługiwało stronie odwołanie do organu wyższego rzędu. Sąd zauważył, że wprawdzie w postępowaniu administracyjnym został wykorzystany środek weryfikacji decyzji, jednakże stała silona jednocześnie przedmiotem skargi do sądu. W związku z tym, że skarga na decyzję organu pierwszej instancji jest niedopuszczalna Sąd odrzucił wniesiony w przedmiotowej sprawie środek zaskarżenia jako niedopuszczalny, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 ustawy P.p.s.a.
Ze skargą kasacyjną od powyższego postanowienia wystąpili M.N., W.T. i W.K.. Równocześnie z odrębnymi, lecz jednobrzmiącymi skargami kasacyjnymi zwrócili się do Naczelnego Sądu Administracyjnego B.B. oraz J.K. Wszyscy skarżący reprezentowani byli przez pełnomocnika z urzędu, adwokata P.K. Kasatorzy domagali się uchylenia zaskarżonego postanowienia w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Autor skargi kasacyjnej zarzucił, na podstawie art. 183 § 2 pkt 5 P.p.s.a., nieważność postępowanie w niniejszej sprawie z uwagi na naruszenie art. 243 tej ustawy i rozpoznanie wniosków skarżących o przyznanie prawa pomocy już po wydaniu postanowienia o odrzuceniu skargi. Ponadto zaskarżonemu orzeczeniu postawiono, w oparciu o art. 174 pkt 2 ustawy P.p.s.a., zarzuty naruszenia: