Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Stahl - spr., Sędzia NSA Maria Wiśniewska, Sędzia delegowany WSA Arkadiusz Despot-Mładanowicz, Protokolant Kamil Wertyński, po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Budownictwa od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 marca 2006 r. sygn. akt I SA/Wa 1045/04 w sprawie ze skargi L. Ł. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości postanawia: 1. odroczyć rozprawę w dniu dzisiejszym; 2. przedstawić, na podstawie art. 187 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, a mianowicie: 1. "Czy przepis art. 8 ust. 1 dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych do realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz. z 1952 r. nr 4 poz. 31) nakładał na wykonawcę narodowych planów gospodarczych obowiązek zaproponowania, przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego, konkretnie ustalonej i zatwierdzonej przez wojewódzką radę narodową ceny nieruchomości czy też wystarczało - w ówczesnym stanie prawnym - jedynie wyrażenie gotowości nabycia nieruchomości za cenę określoną na podstawie art. 28 powołanego dekretu?"; 2. "Czy poprzestanie na określeniu ceny w nawiązaniu do art. 28 powołanego dekretu, w późniejszym postępowaniu wywłaszczeniowym należy uznać za rażące naruszenie prawa będące podstawą stwierdzenia nieważności decyzji wywłaszczeniowej?"
Podniesione w pytaniach wątpliwości prawne powstały na tle następującego stanu faktycznego i prawnego.
Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] (nr [...]) po rozpoznaniu wniosku L. Ł. o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] (nr [...]) o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia przy Ministrze Spraw Wewnętrznych z dnia [...] września 1965 r. oraz utrzymanego nią w mocy orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w G. z dnia [...] kwietnia 1960 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości położonej w G. przy ul. [...] i ul. [...], ozn. jako parcela nr [...] o pow. [...] m- oraz stwierdzenia nieważności tych orzeczeń w części dotyczącej ustalenia odszkodowania za wywłaszczenie przedmiotowej nieruchomości.
Z wnioskiem o stwierdzenie nieważności wskazanych orzeczeń w części dotyczącej przedmiotowej nieruchomości wystąpił L. Ł.- spadkobierca byłego właściciela nieruchomości. Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w decyzji z dnia [...] (nr [...]) stwierdził nieważność decyzji Komisji Odwoławczej do Spraw Wywłaszczenia z dnia [...] września 1965 r. i utrzymanego przez nią w mocy orzeczenia z dnia [...] kwietnia 1960 r. - w części dotyczącej działki nr [...], zaś w części dotyczącej działki nr [...], stwierdzając zaistnienie nieodwracalnych skutków prawnych, stwierdził, że wskazane orzeczenia zostały wydane z naruszeniem prawa. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia [...] utrzymał w mocy własną decyzję.
Wyrokiem z dnia 13 lutego 2003 r. (I SA 497/01) Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpatrzeniu skarg L. Ł. oraz Zarządu Miasta G., uchylił zarówno decyzję z dnia [...] jak i decyzję ją poprzedzającą jako przyczynę uchylenia wskazując brak udziału w postępowaniu osób, które nabyły lokale w budynku położonym na wywłaszczonej nieruchomości.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast decyzją z dnia [...] odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia z dnia [...] kwietnia 1960 r. i decyzji z dnia [...] września 1965 r. w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości oraz stwierdził nieważność orzeczenia z dnia [...] kwietnia 1960 r. i decyzji z dnia [...] września 1965 r. w części dotyczącej ustalenia odszkodowania. Po rozpoznaniu wniosku L. Ł. o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Infrastruktury decyzją z dnia [...] utrzymał w mocy decyzję z dnia [...].
W uzasadnieniu decyzji Minister stwierdził, że badane w trybie nadzoru orzeczenia w części dotyczącej wywłaszczenia nieruchomości nie zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa. Zdaniem Ministra, z akt wynika że wnioskodawca wywłaszczenia Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego w G., było uprawnione do nabycia nieruchomości niezbędnej dla realizacji narodowych planów gospodarczych. Zjednoczenie posiadało zezwolenie Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 15 listopada 1956 r. oraz zwróciło się z wezwaniem zbiorowym o dobrowolne odstąpienie nieruchomości. Wezwanie zostało wywieszone na tablicy ogłoszeń Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w G., zgodnie z art. 8 dekretu z dnia 26 kwietnia 1949 r. oraz § 2 ust. 1 Zarządzenia Przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego z dnia 17 listopada 1949 r. w sprawie trybu wzywania osób nie będących wykonawcami narodowych planów gospodarczych - o przekazywanie nieruchomości niezbędnych dla realizacji tych planów (M.P.Nr A-89, poz.1084 i z dnia 11 kwietnia 1950 r., M.P. Nr A-53, poz.609). Z akt wynika także, że Ł. Ł. został wezwany do dobrowolnego odstąpienia nieruchomości oddzielnym pismem, którego brak w aktach sprawy. Potwierdzeniem przeprowadzenia rokowań w tej sprawie zawiera pismo G. Przedsiębiorstwa Budownictwa Miejskiego z dnia 7 lutego 1961 r. skierowane do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - Urząd Spraw Wewnętrznych w G. Zjednoczenie Budownictwa Miejskiego wnioskiem z dnia 22 grudnia 1956 r. zwróciło się o wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego m.in. przedmiotowej nieruchomości. Zawiadomieniem z dnia 7 stycznia 1957 r. Prezydium WRN poinformowało strony o wszczęciu postępowania wywłaszczeniowego. Zawiadomienie było wywieszone na tablicy ogłoszeń Prezydium MRN w G. (zgodnie z art. 18 ust. 2 pow. dekretu). W dniu 12 stycznia 1960 r. przeprowadzono rozprawę wywłaszczeniowo-odszkodowawczą, w trakcie której przewodniczący rozszerzył wniosek o wywłaszczenie całej parceli nr [...].