Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi T. S., D. D., B. M. o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2012 r., sygn. akt I OSK 1245/11 oddalającym skargę kasacyjną T. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 20 grudnia 2010 r., sygn. akt II SA/Lu 649/10 w sprawie ze skargi T. S., D. D., B. M. na decyzję Wojewody Lubelskiego z dnia [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu udziału w nieruchomości postanawia: 1. odrzucić skargę o wznowienie postępowania; 2. zwrócić T. S., D. D., B. M. z kasy Naczelnego Sądu Administracyjnego kwotę 100 (słownie: sto) złotych, uiszczoną tytułem wpisu sądowego od skargi o wznowienie postępowania.
Wyrokiem z 19 października 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny, I OSK 1245/11, oddalił skargę kasacyjną T. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 20 grudnia 2010 r., II SA/Lu 649/10, w sprawie ze skargi T. S., D. D., B. M. na decyzję Wojewody Lubelskiego z [...] sierpnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zwrotu udziału w nieruchomości.
W uzasadnieniu Naczelny Sąd Administracyjny podniósł, że niedopuszczalne jest wystąpienie o zwrot udziału w nieruchomości, nawet jeśli to udział był przedmiotem wywłaszczenia. Mając na względzie definicję działki gruntu, zawartą w art. 4 pkt 3 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm. - dalej: "u.g.n."), nie ulega wątpliwości, że pod pojęciem części nieruchomości rozumie się wyłącznie wydzielony fizycznie obszar tej nieruchomości, nie zaś udział w prawie współwłasności. Odwołując się do istoty współwłasności NSA stwierdził, że wyłączone musi być fizyczne wydanie przedmiotu prawa rozumianego jako "udział w nieruchomości", przez co nie jest możliwe zastosowanie instytucji zwrotu wywłaszczonej nieruchomości w stosunku do udziału we współwłasności nieruchomości.
Pismem z 20 października 2015 r. T. S., D. D. B. M. reprezentowani przez adwokata Ja. P. wnieśli skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 października 2012 r. Jako podstawę prawną wznowienia wskazano art. 272 § 1 i § 2 p.p.s.a. w związku z art. 64 ust. 1 i 2 oraz w związku z art. 21 ust. 2 i 3 Konstytucji RP. Wniesiono również o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku NSA z 19 października 2012 r., I OSK 1245/11 oraz uchylenie w całości poprzedzającego go wyroku WSA w Lublinie z 20 grudnia 2010 r., II SA/Lu 649/10, jak i o orzeczenie o kosztach według norm przepisanych. W uzasadnieniu podkreślono, że zgodnie z treścią art. 272 § 1 p.p.s.a. można żądać wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego został wydany wyrok. Stosownie zaś do treści art. 272 § 2 p.p.s.a. skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia wejście w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny 14 lipca 2015 r. wydał wyrok, SK 26/14, opublikowany w Dzienniku Ustaw 24 lipca 2015 r., poz. 1039, w którym orzekł, że art. 136 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r., poz. 782) w zakresie, w jakim uzależnia przewidziane w nim żądanie byłego współwłaściciela wywłaszczonej nieruchomości lub jego spadkobierców od zgody pozostałych byłych współwłaścicieli nieruchomości lub ich spadkobierców, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 21 ust. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Tym samym Trybunał Konstytucyjny uznał, że sprzeczna z prawem co do zasady jest odmowa zwrotu udziału ułamkowego w nieruchomości. W uzasadnieniu wyroku SK 26/14 TK stwierdził, że "podstawową przyczyną praktycznie wszystkich negatywnych decyzji i orzeczeń było literalne brzmienie art. 136 ust. 3 u.g.n., zgodnie z którym przedmiotem zwrotu może być wprawdzie także "część" wywłaszczonej nieruchomości, ale rozumiana jako fizycznie wyodrębniony fragment części powierzchni ziemi, a nie "część idealna" (udział ułamkowy) (por. definicje ustawowe w art. 4 pkt 1 i 3 u.g.n.). Taka argumentacja wystąpiła m.in. w wyrokach NSA: z 24 września 2009 r., sygn. akt I OSK 1385/08; 21 czerwca 2011 r., sygn. akt I OSK 1284/10; 19 października 2012 r., sygn. akt I OSK 1245/11; 11 września 2013 r., sygn. akt I OSK 778/08 i 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt I OSK 2376/12". Trybunał wymienił w swoim wyroku zaskarżony wyrok NSA sygn. akt I OSK 1245/11 sytuując go w określonej linii orzecznictwa bazującej na definicji nieruchomości nie obejmującej jej części idealnej - co w konsekwencji powodowało brak możliwości zwrotu udziału ułamkowego. TK odniósł się wprost do zaskarżonego wyroku NSA z 19 października 2012 r., I OSK 1245/11, przytaczając zastosowany w tym wyroku przez NSA argument na rzecz utrzymania dominującej wykładni art. 136 ust. 3 zdanie pierwsze u.g.n. w stosunku do możliwości zwrotu udziału w wywłaszczonej nieruchomości, polegający na stwierdzeniu, że stabilność ukształtowanego na przestrzeni wielu lat orzecznictwa w zakresie wykładni art. 136 ust. 3 u.g.n. jest "sama w sobie wartością konstytucyjną", którą należy w dalszym ciągu kultywować i stwierdził "Równie ważne (a może nawet ważniejsze od tego aspektu formalnego zasady bezpieczeństwa prawnego) jest to, aby z systemu prawnego eliminować rozwiązania przypadkowe, niesprawiedliwe i niejasne (...). Z tego powodu wzgląd na stabilność prawa samodzielnie nie może stanowić punktu odniesienia dla oceny proporcjonalności zaskarżonego rozwiązania". Zdaniem skarżących TK w sposób jednoznaczny stwierdził, że art. 136 ust. 3 zdanie pierwsze u.g.n. w zakresie w jakim uzależnia zwrot wywłaszczonego udziału w nieruchomości od zgody pozostałych wywłaszczonych współwłaścicieli jest sprzeczny z Konstytucją RP. Oczywistą konsekwencją powyższego jest zdaniem skarżących dopuszczalność zwrotu udziału ułamkowego w nieruchomości.