Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Borowiec(spr.), Sędziowie NSA Zdzisław Kostka, Małgorzata Stahl, Protokolant Tomasz Zieliński, po rozpoznaniu w dniu 21 marca 2006r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Prezydenta Miasta [...], Spółdzielni Mieszkaniowej "C." w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 2005r. sygn. akt IV SA/Wa 587/04 w sprawie ze skargi R. R. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności aktów ustanawiających przymusowy zarząd nad przedsiębiorstwem postanawia odrzucić skargi kasacyjne
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 stycznia 2005 r. sygn. akt IV SA/Wa 587/04 uwzględnił skargę R. R. i uchylił zaskarżoną decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...].
Wyrok wydano w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy.
Zaskarżoną decyzją z dnia [...] Minister Infrastruktury utrzymał w mocy decyzję Prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast z dnia [...] stwierdzającą nieważność decyzji Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 grudnia 1992 r. w części dotyczącej działki nr 773/284 o pow. 219 m2, oraz działki nr 799/284 o pow. 405 m2.
W uzasadnieniu decyzji organ podniósł, że decyzją Prezydium Rady Narodowej w [...] z dnia 26 kwietnia 1965 r. ustanowiono prawo wieczystego użytkowania działki nr 773/284 o pow. 219 m2, położonej [...] przy ul. [...] na rzecz Robotniczej Międzyzakładowej Spółdzielni Mieszkaniowej "B." w [...]. Nadto, na podstawie tej decyzji w dniu 28 maja 1965 r. została zawarta umowa w formie aktu notarialnego, na mocy której wspomniana działka została przekazana Robotniczej Spółdzielni Mieszkaniowej "B." w [...] w użytkowanie wieczyste, zaś w dniu 31 maja 1965 r. użytkowanie wieczyste zostało wpisane do księgi wieczystej.
Minister Infrastruktury podkreślił także, iż działka nr 799/284 o pow. 405 m2 położona w [...] przy ul. [...], znajduje się w użytkowaniu wieczystym [...] Spółdzielni Mieszkaniowej [...] w [...]. Organ dodał ponadto, że użytkowanie wieczyste działki nr 773/284 oraz działki nr 799/284 potwierdzone zostało również wpisem do rejestru gruntów.
Minister Infrastruktury stwierdził, iż Minister Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa przy wydawaniu decyzji z dnia 21 grudnia 1992 r. rażąco naruszył art. 156 § 2 K.p.a., albowiem nie uwzględnił okoliczności, że przekazanie przedmiotowych działek w użytkowanie wieczyste stanowi nieodwracalny skutek w rozumieniu art. 156 § 2 K.p.a.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie Roger R. wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji oraz odstąpienie od stwierdzenia nieważności decyzji Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 grudnia 1992 r. Skarżący podnosił, że decyzje "nacjonalizacyjne" z dnia 26 stycznia 1951 r. i z dnia 9 października 1960 r. nie spowodowały nieodwracalnych skutków prawnych. Decyzja Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 grudnia 1992 r. była zaś, zdaniem strony skarżącej, prawidłowa i stwierdzała fakt wydania wspomnianych decyzji bez podstawy prawnej.
Minister Infrastruktury w odpowiedzi na skargę podtrzymał argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji oraz wnosił o oddalenie skargi. Stwierdził jedynie, iż zarzuty podniesione przez skarżącego nie stanowią nowych okoliczności w sprawie, znane były bowiem organowi w przeprowadzonym postępowaniu nadzorczym.
Zainteresowani nie zajęli stanowiska w sprawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, iż skarga jest uzasadniona. Organ administracji wadliwie ocenił, że ustanowienie na rzecz zainteresowanych prawa użytkowania wieczystego do gruntu należącego uprzednio do znacjonalizowanego przedsiębiorstwa stanowiło zaistnienie nieodwracalnego skutku prawnego o jakim mowa w art. 156 § 2 K.p.a. Przyjmując, że przyznanie prawa użytkowania wieczystego do działek należących uprzednio do znacjonalizowanego przedsiębiorstwa spowodowało nieodwracalne skutki prawne organ administracji całkowicie pominął, że wymieniony przepis odnosi się do tych sytuacji, w których to dotknięta wadą nieważności decyzja wywołała nieodwracalny skutek prawny. Tymczasem ani decyzja o przymusowym zarządzie państwowym nad przedsiębiorstwem H. ani orzeczenie Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 9 października 1960 r. stwierdzające przejście na własność Państwa tego przedsiębiorstwa nie spowodowały nieodwracalnego skutku prawnego, w tym w odniesieniu do działek wymienionych w sentencji decyzji. Pierwsza z decyzji wyłącznie ograniczyła właścicielowi prawo zarządzania przedsiębiorstwem a druga spowodowała odjęcie tytułu własności na rzecz państwa lecz wprost nie spowodowały one powstania nieodwracalnych skutków prawnych. Przy ocenie, czy dana decyzja dotknięta wadą nieważności wywołała nieodwracalne skutki prawne nie mogą być bowiem brane pod rozwagę późniejsze zdarzenia prawne, które choćby mogły stanowić przeszkody w restytucji prawa, skoro nie powstały bezpośrednio w wyniku wydania takiej decyzji, bowiem nie są to skutki pozostające wprost z wykonaniem nieważnej decyzji. Stanowisko takie zaprezentowane zostało między innymi w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1992 r. sygn. akt III AZP 4/92, uchwale NSA z dnia 9 listopada 1998 r. sygn. akt OPK 4-7/98 (NSA z 1999 r. z. 1, poz. 13) a także w uzasadnieniu uchwały NSA z dnia 20 marca 2000 r. sygn. akt OPS 14/99 (ONSA z 2000 r. z. 3, poz. 93).