Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący NSA: Małgorzata Borowiec Sędziowie NSA: Jolanta Rajewska (spr.) Leszek Włoskiewicz Protokolant Joanna Szcześniak po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2006 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej R. M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 marca 2005 r. sygn. akt IV SA/Wa 934/04 w sprawie ze skargi R. M. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przejęcia mienia na podstawie reformy rolnej postanawia: umorzyć postępowanie kasacyjne
Majątek ziemski o pow. 2648,55 ha, położony w W. oraz we wsiach B., P., N. i L., zapisany w księdze wieczystej tom 133 Dobra Rycerskie W., stanowiący własność H. M., został przejęty na własność Skarbu Państwa w trybie dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r., Nr 3, poz. 13). W skład tego majątku wchodziła nieruchomość położona we Wrześni składająca się z działek oznaczonych w ewidencji gruntów nr 3781 i 3782 (dawne oznaczenia dz. 401 do 408) o łącznej powierzchni 12,5359 ha.
Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] nr [...] odmówił stwierdzenia, że powyższa nieruchomość o powierzchni 12,5359 ha nie podpadała pod działanie przepisu art. 2 ust. 1 lit. e dekretu z dnia 6 września1944 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z dnia [...] nr [...] rozstrzygnięcie organu wojewódzkiego utrzymał w mocy. Wskazane decyzje Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił wyrokiem z dnia 23 września 2003 r. sygn. akt IV SA 315/02.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy, decyzją z dnia [...] nr [...] Wojewoda [...] orzekł, że omawiana nieruchomość we Wrześni nie podpada pod działanie przepisu art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej. Dnia 30 czerwca 2004 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po wszczęciu z urzędu postępowania, stwierdził nieważności tej decyzji. Następnie decyzją z dnia [...] nr [...] poprzednie rozstrzygnięcie utrzymał w mocy.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie R. M. wniósł o uchylenie decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
[...] i [...], zarzucając im rażące naruszenie: 1) art. 99 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153. poz. 1271, ze zm.), poprzez nieuwzględnienie oceny prawnej wyrażonej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 września 2003 r. sygn. akt IV SA 315/02, 2) art. 6, 7, 8, 9, 11, 77, 80 i art. 107 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm. - dalej kpa), poprzez zignorowanie stanowiska strony oraz 3) art. 156 kpa poprzez przyjęcie, że różnice interpretacyjne przepisów prawa są tożsame z rażącym naruszeniem prawa, 4) art. 2 ust. 1 lit. e dekretu o przeprowadzeniu reformy rolnej, poprzez błędne jego zastosowanie do nieruchomości miejskiej, która nie była rolniczo wykorzystywana i nie pozostawała w funkcjonalnym związku z żadną z nieruchomości ziemskich. Na rozprawie w dniu 2 marca 2005 r. skarżący zmodyfikował powyższy wniosek, domagając się stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, jako wydanej z rażącym naruszeniem art. 2 ust. 1 lit. e wymienionego dekretu .
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 2 marca 2005 r. sygn. akt IV SA/Wa 934/04 uchylił powyższe decyzje Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej nie zawierał definicji pojęcia "nieruchomość ziemska". Wojewoda [...], rozstrzygając wniosek R. M. o stwierdzenie, że wskazane przez niego nieruchomości nie podpadają pod działanie art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN, w decyzji z dnia 11 lutego 2004 r. przyjął interpretację tego przepisu wprowadzoną przez Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 19 września 1990 r. (W. 3/89 OTK 1990 poz. 26), według której przejęciu na własność Państwa podlegają tylko te nieruchomości, które mogły być wykorzystywane rolniczo i mogły być przeznaczone na cele reformy rolnej. Taka interpretacja znalazła aprobatę w orzecznictwie sądowym (m.in. wyrok NSA z 6 grudnia 2000 r. IV SA 801/99, wyrok NSA z dnia 22 sierpnia 2000 r. IV SA 2582/98). Również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 maja 1992 r. III PRN 23/92 OSP 1993 poz. 47 wskazał na potrzebę ścieśniającej interpretacji przepisów dekretu. Przyjmując wskazaną wykładnię pojęcia "nieruchomość ziemska" Wojewoda [...] uznał, że zespół pałacowo-parkowy będący przedmiotem wniosku R. M. nie pozostawał w funkcjonalnej łączności z pozostałą częścią majątku ziemskiego stanowiącego własność H. M., o czym świadczy to, że pałac miał charakter wyłącznie mieszkalno-rezydencjalny, był wyodrębniony przestrzennie od części gospodarczej i położony w granicach administracyjnych miasta, zarząd majątku prowadzony był w odrębnym od pałacu budynku administracyjnym.