Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta W. o wstrzymanie wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego w sprawie ze skargi kasacyjnej Prezydenta Miasta W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 18 października 2017 r., sygn. akt II SA/Bd 944/17 wydanego w sprawie ze skargi Prezydenta Miasta W. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] czerwca 2017 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności zarządzenia w sprawie powołania komisji konkursowych postanawia: oddalić wniosek.
Wyrokiem z dnia 18 października 2017 r., sygn. akt II SA/Bd 944/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę Prezydenta Miasta W. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...] z dnia [...] czerwca 2017 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności zarządzenia w sprawie powołania komisji konkursowych.
W skardze kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku Prezydent Miasta W. zawarł wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego. We wniosku tym skarżący kasacyjnie wskazał, że wykonanie aktu stwierdzającego nieważność zarządzenia nr [...] prowadziłoby do uchylenia dokonanych na jego podstawie aktów prawa administracyjnego, tj. w szczególności przeprowadzenia wyborów i powołania wybranych dyrektorów na funkcje we W. szkołach. Trudne do odwrócenia skutki wykonania zaskarżonego aktu mają charakter zarówno faktyczny, jak i prawny. Ich odwrócenie wymagałoby niewspółmiernego nakładu sił i środków potrzebnych do ponownych konsultacji ze związkami, ogłoszenia i przeprowadzenia konkursów, cofnięcia podjętych aktów administracji powołania i czynności prawnych dyrektorów, wprowadzenia nowych dyrektorów w obowiązki poprzedników w środku roku szkolnego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, dalej: "P.p.s.a."), po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania.
Przedmiotem skargi w rozpoznawanej sprawie jest rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody [...], którym stwierdzono nieważność zarządzenia Prezydenta Miasta W. w sprawie powołania komisji konkursowych w celu przeprowadzenia konkursu na wyłonienie kandydatów na stanowiska dyrektorów szkół i placówek, dla których organem prowadzącym jest Gmina Miasto W..
Zgodnie z brzmieniem art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446 ze zm., dalej: u.s.g.), stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. Art. 98 ust. 5 u.s.g. przewiduje prawomocność rozstrzygnięcia nadzorczego z upływem terminu do wniesienia skargi bądź z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd. Wprawdzie przepis ten odwołuje się do daty oddalenia skargi jednakże przy jego wykładni należy uwzględnić obecną dwuinstancyjną strukturę sądów administracyjnych, co powoduje, że rozstrzygnięcie nadzorcze staje się prawomocne dopiero z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądu oddalającego skargę.
Z powyższej regulacji wynika - co powszechnie podkreśla się w orzecznictwie i literaturze przedmiotu - że rozstrzygnięcie nadzorcze wywołuje trwałe skutki prawne w postaci wyeliminowania z obrotu wadliwego aktu organu samorządowego z mocą wsteczną (od dnia wydania), dopiero z momentem, kiedy stało się prawomocne w wyniku upływu terminu do jego zaskarżenia bądź też oddalenia lub odrzucenia skargi na to rozstrzygnięcie przez sąd administracyjny (p. też postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dni 29 lipca 2015, sygn. I OZ 860/15, publ. CBOSA i powołane tam orzecznictwo). Z tym momentem zatem rozstrzygnięcie nadzorcze staje się co do zasady wykonalne poprzez usunięcie zakwestionowanej uchwały lub zarządzenia. Jednocześnie upada wstrzymanie wykonalności, podobnie jak w sytuacji prawomocnego wyeliminowania rozstrzygnięcia nadzorczego. Kontrolowane w tej sprawie rozstrzygnięcie nadzorcze nie pozbawiło zatem mocy prawnej objętego nim zarządzenia Prezydenta Miasta W., lecz jedynie - z mocy prawa (art. 92 ust. 1 u.s.g.) - wstrzymało jego wykonanie i stan taki trwać będzie do czasu uprawomocnienia się podjętego rozstrzygnięcia albo jego prawomocnego wzruszenia przez sąd administracyjny. Zatem brak jest podstaw do wstrzymania wykonania zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego, skoro uwzględnienie tego żądania i wstrzymanie wykonania rozstrzygnięcia nadzorczego niweczyłoby skutki rozwiązania przyjętego w przepisie art. 92 ust. 1 u.s.g., mającego charakter regulacji bezwzględnie obowiązującej. Doszłoby bowiem do usunięcia przewidzianego w ustawie skutku wstrzymania z mocy prawa aktu objętego rozstrzygnięciem nadzorczym poprzez czynność sądu. Oddziaływanie (skuteczność) zakwestionowanego przez organ nadzoru aktu przez czas trwania procedury kontroli legalności rozstrzygnięcia byłoby więc niezgodne z intencją ustawodawcy.
Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 61 § 3 w zw. z art. 193 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji.