Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska, Sędziowie Sędzia NSA Maciej Dybowski, Sędzia del. WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska (spr.), , po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia [...] kwietnia 2020 r., znak: [...] o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Ministrem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w W. przez wskazanie organu właściwego do rozpoznania odwołania M. S. od decyzji Wojewody [...] zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń wychowawczych postanawia: wskazać Ministra Rodziny i Polityki Społecznej jako organ właściwy w sprawie.
Pismem z [...] kwietnia 2020 r., znak: [...], Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wniósł o rozstrzygnięcie sporu o właściwość między tym organem a Samorządowym Kolegium Odwoławczym w W. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania odwołania M. S. od decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń wychowawczych.
W uzasadnieniu wniosku Minister stwierdził m.in., że [...] kwietnia 2016 r. M. S. złożyła wniosek o przyznanie świadczenia wychowawczego na troje dzieci, które pobierała na mocy decyzji Burmistrza Miasta Z. z [...] czerwca 2016 r., nr [...]. Z uwagi na zastosowanie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego Burmistrz Miasta Z., [...] września 2018 r., uchylił swoją decyzję z [...] czerwca 2016 r. w odniesieniu do okresu od [...] czerwca 2017 r. do [...] września 2017 r.
Na mocy ostatecznej decyzji administracyjnej z [...] stycznia 2019 r., nr [...], Wojewoda [...] przyznał M. S. świadczenie wychowawcze na drugie i trzecie dziecko na okres od [...] czerwca 2017 r. do [...] sierpnia 2017 r., a na pierwsze dziecko tylko na okres od [...] do [...] czerwca 2017 r. W tej samej decyzji Wojewoda [...] odmówił przyznania M. S. świadczenia wychowawczego pierwsze dziecko w okresie od [...] lipca 2017 r. do [...] sierpnia 2017 r., wskazując, że w okresie tym przekroczono kryterium dochodowe.
W konsekwencji [...] września 2019 r. Wojewoda [...] wydał decyzję nr [...] o uznaniu świadczeń wychowawczych pobranych na pierwsze dziecko za okres od [...] lipca 2017 r. do [...] sierpnia 2017 r. za nienależnie pobrane i wezwał M. S. do spłaty kwoty [...],00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczanymi od [...] sierpnia 2017 r. do dnia spłaty. Od powyższej decyzji M. S. wniosła odwołanie, które Wojewoda [...] przekazał Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w W. Pismem z [...] stycznia 2020 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. przekazało ww. odwołanie na podstawie art. 65 § 1 k.p.a. do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, uznając go za organ właściwy.
W ocenie Ministra nie jest on jednak organem właściwym w sprawie. Zgodnie z art. 127 § 2 k.p.a., odwołanie składa się do organu wyższego stopnia. Wprawdzie w myśl art. 17 pkt 2 k.p.a. organem wyższego stopnia w stosunku do wojewodów są właściwi ministrowie, jednak w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie przepis szczególny, tj. przepis art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 2017 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z systemami wsparcia rodzin (Dz. U. z 2017 r. poz. 1428, "ustawa zmieniająca") - w sprawach z wniosków o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego realizowanego w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego, złożonych przed dniem 1 stycznia 2019 r., organem wyższego stopnia jest samorządowe kolegium odwoławcze. Stosownie do uzasadnienia do ustawy zmieniającej, ze względów organizacyjnych, na mocy przepisów przejściowych (m.in. art. 24 ust. 2 ustawy zmieniającej), "do 31 grudnia 2018 r. organami wyższego stopnia w stosunku do wojewodów, prowadzących postępowanie w sprawach dotyczących świadczeń rodzinnych realizowanych w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego, pozostają samorządowe kolegia odwoławcze". W toku prac parlamentarnych nie wprowadzono żadnych zmian do przepisów przejściowych, a tym samym można uznać, że treść uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej opisuje wyczerpująco cel wprowadzenia ww. przepisów przejściowych. Taka regulacja miała w zamiarze ustawodawcy stanowić lex specialis wobec przepisu art. 17 pkt 2 k.p.a.