Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Borowiec Sędzia del. WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik (spr.) po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2020 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Wójta Gminy D. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Wójtem Gminy D. a Wojewodą K. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku M.B. o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego postanawia: wskazać Wojewodę K. jako organ właściwy w sprawie.
Wójt Gminy D. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu określonego we wniosku jako sporu o właściwość pomiędzy nim a Wojewodą K. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku M.B. zam. w D. ul. [...], w sprawie o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego na dziecko, N.B.
Przedstawiając stan faktyczny, na tle którego pojawił się spór organ wyjaśnił, że wnioskodawca we wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego na córkę na okres 2019/2020 zamieścił informację o pobycie członka jego rodziny poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, na mocy art. 23a ust. 1 i 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz. U. z 2020 poz. 111 ze zm.). Z tej przyczyny organ przekazał wniosek wraz z załącznikami do Wojewody K. celem ustalenia czy w sprawie zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. Wojewoda K. zwrócił wniosek stwierdzając, że na podstawie zebranej dokumentacji nie ma możliwości wskazania (w ramach okresu świadczeniowego m. in. dotyczącego świadczeń rodzinnych 2019/2020) właściwości rzeczowej wojewody na dzień wystosowania pisma z dnia [...] grudnia 2019 r.
Po ustaleniu, że matka dziecka - R.J. - mieszka na terenie Niemiec, Wójt Gminy D. ponownie przekazał wniosek Wojewodzie K. uzasadniając, że zgodnie z art. 23a ust. 1 i 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych w przypadku, gdy osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych lub członek rodziny tej osoby przebywa poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy przekazuje wniosek wraz z dokumentami wojewodzie.
Wojewoda K. powtórnie zwrócił wniosek strony Wójtowi Gminy D. uznając, że na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku nie ma możliwości stwierdzenia czy i w jakich okresach członek rodziny wnioskodawcy przebywał w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji zabezpieczenia społecznego. Brak informacji o sytuacji zawodowej oraz dokładnych okresach i miejscach pobytu matki dziecka uniemożliwia wskazanie okresu właściwości rzeczowej Wojewody K. Tym samym o właściwości organu decyduje art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych.
Wójt Gminy D. nie zgodził się z tym stanowiskiem. Wskazał, że matka dziecka, zgodnie ze wskazaniem wnioskodawcy zawartym we wniosku, przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, zatem organem właściwym do jego rozpatrzenia jest wojewoda. Właściwość wojewody wynika z konieczności stosowania przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, jeśli mają zastosowanie w państwie pobytu członka rodziny. Zastosowanie tych przepisów powstaje w związku z równoległym nabyciem uprawnień w innym państwie członkowskim przez osobę uprawnioną.
Odwołując się do stanowiska orzecznictwa organ podniósł, że celem stosowania przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego jest rozwiązanie występujących przypadków kolizji norm i wyeliminowanie kumulacji świadczeń. Akty normatywne prawa unijnego (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L 166 z 30.04.2004 r. str. 1, ze zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 5, str. 72, ze zm.) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L.284 z 30.10.2009 r., str. l, ze. zm.) - stanowiąc element porządku prawnego obowiązującego w Polsce, wprowadzają regulacje przeciwdziałające kumulacji świadczeń, tj. pobieraniu świadczeń rodzinnych na tego samego członka rodziny w tym samym czasie, w różnych krajach, poprzez ustalenie zasad pierwszeństwa ustawodawstwa właściwego przy ich przyznawaniu.