Wniosek w przedmiocie wskazania organu właściwego do wydania skierowania i ponoszenia wydatków na utrzymanie małoletniego Ł. D. w placówce opiekuńczo
Uzasadnienie strona 2/3

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 15 § 1 pkt 4 w zw. z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 718) - zwanej dalej "p.p.s.a.", Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga sprawy o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej.

Przez spór o właściwość, o którym mowa w art. 4 p.p.s.a. należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej jednocześnie uważają się za właściwe do załatwienia konkretnej sprawy (spór pozytywny) lub też każdy z nich uważa się za niewłaściwy do jej załatwienia (spór negatywny). Spór między organami jednostek samorządu terytorialnego, niemającymi wspólnego dla nich organu wyższego stopnia, jest sporem o właściwość, rozstrzyganym przez sąd administracyjny (art. 22 § 1 pkt 1 k.p.a.). Rozstrzyganie sporów o właściwość w sprawach należących do sądów administracyjnych należy do kompetencji Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 15 § 1 pkt 4 p.p.s.a.).

W realiach niniejszej sprawy wystąpił spór negatywny o właściwość pomiędzy Miastem Z. a Powiatem N., dotyczący ustalenia powiatu właściwego do wydania skierowania i ponoszenia wydatków na utrzymanie małoletniego Ł. D. w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Zgodnie bowiem z art. 191 ust. 16 powołanej wyżej ustawy, w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość powiatów oraz gmin obowiązanych do ponoszenia wydatków, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego. Wyjaśnić też należy, iż Kodeks postępowania administracyjnego przyjmuje - w zakresie właściwości do rozstrzygania sporów pomiędzy organami samorządu terytorialnego - wprawdzie zasadę, przyznającą właściwość organowi wyższego stopnia (art. 22 § 1 pkt 1), tym niemniej w razie braku wspólnego organu wyższego stopnia, właściwym do rozstrzygnięcia sporu jest sąd administracyjny. Wskazać też trzeba, że art. 191 ust. 16 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej reguluje nie ustalenie organu właściwego, a jedynie określa tryb rozstrzygnięcia w sprawie ustalenia, na której jednostce samorządu terytorialnego ciąży w danym przypadku obowiązek ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dziecka. Ciężar ten spoczywa na jednostce samorządu terytorialnego, a organ jest jedynie wykonawcą obowiązku, realizowanego przez czynność techniczną w postaci wypłaty.

Przechodząc do merytorycznej oceny wniosku wskazać należy, że zgodnie z art. 238 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 575), w przypadku, gdy dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, do ustalania właściwości powiatu zobowiązanego do finansowania pobytu dziecka w pieczy zastępczej stosuje się przepisy dotychczasowe. Przepisami tymi są przepisy ustawy o pomocy społecznej, a mianowicie art. 86 ust.2, 3 i 4 oraz art. 86a tej ustawy. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 2, 3 i 4 ustawy o pomocy społecznej, w przypadku umieszczenia dziecka w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej na terenie innego powiatu powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed skierowaniem do całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej ponosi wydatki na jego utrzymanie w wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania dziecka w tej placówce. W przypadku zaś umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej na terenie innego powiatu, powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej, ponosi wydatki na jego utrzymanie w łącznej kwocie świadczeń przysługujących danej rodzinie zastępczej. Powiat prowadzący całodobową placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub rodzinę zastępczą, przyjmującą dziecko oraz powiat, na terenie którego funkcjonuje całodobowa placówka opiekuńczo-wychowawcza zawiera z powiatem, właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przyjętego dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub skierowaniem do całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej, porozumienie w sprawie umieszczenia dziecka i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 2 lub 3. Stosownie do art. 86a cyt. ustawy o pomocy społecznej, powiatem właściwym do ponoszenia wydatków na dziecko jest powiat miejsca zamieszkania dziecka przed jego umieszczeniem w pierwszej formie opieki zastępczej nad dzieckiem. Jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków na to dziecko jest powiat miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały. Jeżeli zaś nie można ustalić miejsca ostatniego zameldowania dziecka na pobyt stały, właściwy jest powiat miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej. Z kolei, art. 154 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej stanowił, że przepisów art. 86 ust. 3 i 4 nie stosuje się do dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych przed dniem 1 stycznia 2004 r. Decyzje o odpłatności rodziców za pobyt tych dzieci w rodzinach zastępczych wydaje starosta powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej.

Strona 2/3