Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędziowie NSA Jerzy Stelmasiak del.WSA Leszek Kamiński (spr.) Protokolant Edyta Pawlak po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Burmistrza Otmuchowa o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem Otmuchowa a Prezydentem Miasta Stołecznego Warszawy w przedmiocie umorzenia należności dłużnika alimentacyjnego M. S. Y. wraz z odsetkami z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej w latach 2005 - 2008 postanawia: wskazać Prezydenta m.st. Warszawy jako organ właściwy do rozpoznania wniosku.
Ośrodek Pomocy Społecznej w Otmuchowie, zw. dalej OPS w Otmuchowie, złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu wniosek o rozstrzygnięcie sporu o właściwość miedzy nim a Prezydentem m. st. Warszawy wskazując, że organ ten jest właściwy do załatwienia sprawy z wniosku dłużnika alimentacyjnego M. S. Y. zamieszkałego przy ul. [...] w Warszawie o umorzenie należności z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej w latach 2005 - 2008. Organy nie mają wspólnego organu wyższego stopnia. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uznając się za niewłaściwy do rozpoznania przedmiotowego wniosku przekazał sprawę do rozpoznania do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Stan faktyczny sprawy przedstawia się w sposób następujący.
M. S. Y. pismem z dnia [...] marca 2009 r. zwrócił się z prośbą o umorzenie należności wraz z odsetkami z tytułu zaległej zaliczki alimentacyjnej (na dzień [...] lutego 2009 r. w wysokości [...] zł) względem Ośrodka Pomocy Społecznej w Otmuchowie. Prośbę umotywował trudną sytuacją dochodową i rodzinną. Jest zatrudniony jako lekarz wolontariusz na podstawie umowy zlecenia, a jego wynagrodzenie miesięcznie wynosi [...] zł brutto, czyli ok. [...] zł netto. Ze względu na ograniczenie prawa wykonywania zawodu nie jest w stanie podjąć pracy o wyższym wynagrodzeniu.
Postanowieniem z dnia [...] marca 2009 r., nr [...], OPS w Otmuchowie na podstawie art. 65, art. 123 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071, ze zm.), w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r., Nr 1, poz. 7) przekazał ww. wniosek wg właściwości Prezydentowi m. st. Warszawy, wskazując, że zgodnie z wymienionym przepisem, organ właściwy dłużnika po spełnieniu ustawowych przesłanek, może umorzyć należności powstałe z tytułu zaliczki alimentacyjnej wypłacanej osobie uprawnionej na podstawie ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 i Nr 164, poz. 1366). OPS w Otmuchowie wyjaśnił, że będąc organem właściwym wierzyciela nie jest właściwy do załatwienia tej sprawy, organem właściwym do umorzenia należności powstałych z tytułu wypłacanej zaliczki alimentacyjnej jest organ właściwy dłużnika alimentacyjnego, w tym wypadku Prezydent m. st. Warszawy.
Prezydent m. st. Warszawy nie zgodził się ze stanowiskiem OPS w Otmuchowie. W piśmie z dnia [...] maja 2009 r. wskazał, że nie posiada pełnej dokumentacji sprawy, z której wynikałoby, czy egzekucja wobec dłużnika była skuteczna i w jakim czasie. Ponadto wskazał, że świadczenie z tytułu zaliczki alimentacyjnej, czy funduszu alimentacyjnego przysługuje osobie uprawnionej, kiedy egzekucja jest bezskuteczna, a zatem w momencie, kiedy egzekucja była skuteczna takie świadczenie nie powinno być wypłacane. Zdaniem Prezydenta m.st. Warszawy przepis art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. wyklucza możliwość umorzenia długu, gdyż zgodnie z ustawą o zaliczce alimentacyjnej egzekucja bezskuteczna oznacza egzekucję, w wyniku której nie wyegzekwowano należności z tytułu świadczeń alimentacyjnych za okres ostatnich trzech miesięcy, w ustawie zaś o pomocy osobom uprawnionym do alimentów bezskuteczność egzekucji oznacza egzekucję, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Organ ten wskazał, że nie można mówić o skuteczności egzekucji przez okres 3, 5 czy 7 lat. Zaznaczył ponadto, że stroną poszkodowaną w sprawie jest organ wypłacający świadczenie, tj. OPS w Otmuchowie. Wobec powyższego umorzenie należności z tytułu wypłacanej zaliczki alimentacyjnej należy do organu wypłacającego to świadczenie, tj. do organu wierzyciela na podstawie art. 43 pkt 1 i 2 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, zgodnie z którym egzekucję należności z tytułu wypłaconych zaliczek alimentacyjnych prowadzi się w dalszym ciągu aż do ich zaspokojenia na podstawie dotychczasowych przepisów (pkt 1), wniosek o umorzenie lub zawieszenie egzekucji wymaga zgody organu właściwego wierzyciela (pkt 2). Ponadto z art. 16 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, zgodnie z którym organ właściwy wierzyciela może umorzyć należności dłużnika alimentacyjnego z tytułu wypłaconych zaliczek, a także wierzyciela z tytułu nienależnie pobranej zaliczki, uwzględniając sytuację dochodową i rodzinną tych osób.