Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Mirosław Wincenciak (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Iwona Bogucka Sędzia NSA Monika Nowicka po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Powiatu K. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Powiatem K. a Powiatem S. w przedmiocie wskazania powiatu właściwego do ponoszenia wydatków na utrzymanie małoletniej Z.D. umieszczonej w placówce opiekuńczo-wychowawczej postanawia: wskazać Powiat S. jako powiat właściwy w sprawie.
Pismem z dnia [...] maja 2020 r. Powiat K. wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu pomiędzy Powiatem K. a Powiatem S. w przedmiocie wskazania powiatu właściwego do ponoszenia wydatków na utrzymanie małoletniej Z.D. urodzonej [...], przebywającej w Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej typu Rodzinnego w [...], dalej jako "Placówka".
W uzasadnieniu powyższego wniosku Powiat K. wskazał, że [...] października 2019 r. P.D., matka małoletniej Z.D., pozostawiła dziecko w Domu dla Samotnych Matek i Ofiar Przemocy w [...] (powiat K.), gdzie przebywała wraz z córką od [...] sierpnia 2019 r. W związku z koniecznością zabezpieczenia małoletniej [...] października 2019 r., została ona umieszczona w trybie interwencyjnym w Placówce. Następnie 31 października 2019 r. Sąd Rejonowy w [...] wydał postanowienie, sygn. akt [...], w sprawie niezwłocznego tymczasowego umieszczenia małoletniej Z.D. w Placówce. Zaakcentował, że obydwa powiaty (K. i S.) uznają się za niewłaściwe do ponoszenia wydatków, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dalej jako: "u.w.r.s.p.z."
Dalej Powiat K. powołał się na art. 191 "u.w.r.s.p.z." oraz art. 26 § 1 k.c. wskazując, że miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Zauważył, że z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 2020 r., poz.1740), dalej jako "k.c.", wynika, iż dla uznania faktu zamieszkiwania danej osoby w określonej miejscowości, konieczne jest ustalenie łącznego występowania dwóch przesłanek: przebywania i zamiaru stałego pobytu w określonej miejscowości.
W jego ocenie pobytu P.D. w miejscowości W. (w Domu dla Samotnych Matek i Ofiar Przemocy) nie można uznać za przebywanie z zamiarem stałego pobytu. Powołując się na orzecznictwo wskazał, że dom samotnych matek nie może być uznany za miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej, gdyż placówka, w której mogą przebywać czasowo matki z dziećmi, nie jest lokalem mieszkalnym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Podkreślił przy tym, że wielokrotne zmiany miejsca pobytu przez P.D. uniemożliwiają ustalenie, w którym z tych miejsc skoncentrowała ona swoje codzienne życie, zaś z posiadanej przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w K. dokumentacji wynika, że P.D. oraz jej córka są zameldowane na pobyt stały w miejscowości [...], gm. [...].
Wobec powyższego zdaniem Powiatu K. w sprawie zastosowanie ma art. 191 ust. 2 u.w.r.s.p.z.
W odpowiedzi na powyższy wniosek Powiat S. wskazał, że nie jest on właściwy do ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie Z.D. umieszczonej w pieczy zastępczej.
Powiat S. podniósł, że z posiadanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w S. dokumentów wynika, iż P.D. jest zameldowana na pobył stały na terenie powiatu S. w miejscowości [...]. Wskazał na jej zawiłą sytuację osobistą i fakt posiadania więcej niż jednego dziecka. Podniósł, że po opuszczeniu Domu Dziecka w K. matka małoletniej osiedliła się w K., gdzie było jej centrum życiowe. W dniu [...] marca 2016 r. będąc w Domu Samotnej Matki w P. urodziła córkę O.M., po czym wróciła do K., gdzie było jej centrum życiowe. P.D. zamieszkując w K. mieszkała z ojcem swoich dzieci tj. S.M. i objęta była wsparciem MOPR K. (również małoletnia O.M. posiadała stały pobyt w K., ul. [...]). W czasie pierwszego pobytu P.D. w Domu Samotnej Matki, GOPS w P. otrzymywał pisma dotyczące P.D. z MOPR w K., a sama P.D. wskazywała jako adres swego pobytu K. Następnie P.D. porzuciła dwie małoletnie córki tj. O. i Z.M., wobec czego Sąd Rejonowy w K. postanowieniem sygn. akt [...] z dnia [...] marca 2018 r. zarządził ich umieszczenie w pieczy zastępczej. Powiat zaznaczył, że Miasto K. uznało swoją właściwość miejscową i ponosi koszty pobytu O. i Z.M. w pieczy zastępczej. Dalej Powiat S. wskazał, że w okresie czwartej ciąży oraz bezpośrednio po urodzeniu małoletniej Z.D., P.D. zamieszkiwała u swojej matki L.R. zam. [...] i w tym okresie pozostawała pod opieką lekarską w R. Jak wynika z oświadczeń P.D. oraz jej matki L.R., P.D. mieszkała u niej już w 2018 r., jak też w okresie od kwietnia 2019 r. do 13 sierpnia 2019 r. Matka małoletniej mieszkając w M. pozostawała pod stałą opieką lekarską Poradni Ginekologicznej w R., zaś [...] r. urodziła córkę Z.D. w szpitalu w K. Po opuszczeniu szpitala P.D. wróciła do M., lecz z uwagi na konflikt z L.R. pojechała na kilka dni do O. (zaledwie dwa dni). Powiat S. podkreślił zatem fakt braku stałego zamieszkania na terenie Gminy Z. co ma potwierdzać Kontrakt socjalny zawarty [...] sierpnia 2019 r. przez pracownika socjalnego GOPS w Z. z P.D., jak również pismo Sądu Rejonowego w S. sygn. akt [...] z dnia [...] grudnia 2019 r. Zaakcentował też, że wobec małoletniej Z.D. władza rodzicielska przysługiwała tylko matce bowiem ojcostwo dziecka nie zostało ustalone.