Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Olga Żurawska-Matusiak (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Rafał Stasikowski Sędzia del. WSA Teresa Kurcyusz-Furmanik po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Generalnego Dyrektora Dróg krajowych i Autostrad o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad a Burmistrzem S. w przedmiocie wskazania organu właściwego do ponoszenia kosztów budowy dodatkowego oświetlenia na przejściach dla pieszych na drodze [...] w miejscowości W. postanawia: wskazać Burmistrza S. jako organ właściwy do rozpoznania wniosku.
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad (dalej: “GDDKiA") wnioskiem z 17 czerwca 2019 r. zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego zaistniałego pomiędzy nim a Gminą Miejską w [...] dotyczącego ponoszenia kosztów budowy dodatkowego oświetlenia na przejściach dla pieszych na drodze [...] w miejscowosci [...].
We wniosku wskazał, że pismem z 18 marca 2019 r. Gmina Miejska w [...] przekazała GDDKiA wniosek mieszkańców Gminy [...] o budowę dodatkowego oświetlenia na przejściach dla pieszych na drodze [...] w miejscowości [...]. W piśmie podano, że budowa dodatkowego oświetlenia na przejściach nie stanowi zadania własnego gminy, gdyż nie wynika z art. 18 ust. 1 pkt 1-4 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2018 r., poz. 755 ze zm., dalej: “prawo energetyczne"). Zdaniem Gminy to zarządca drogi na podstawie art. 19 ust. 1 i art. 20 ustawy z 21 marca 1985 r. Prawo o drogach publicznych (Dz.U. z 2018 r., 2068 ze zm., dalej: “prawo o drogach publicznych") zobowiązany jest do budowy dodatkowego oświetlenia. Powyższe zdaniem Gminy wynika także z Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z dnia 2 marca 1999 r. (Dz.U. nr 43, poz. 430).
GDDKiA uznał, że ww. stanowisko Gminy jest nieprawidłowe. Wyjasnił, że art. 19 ust. 1 o drogach publicznych określa jedynie kto jest zarządcą danej drogi. Natomiast art. 20 ust. 1 pkt 3 tej ustawy stanowi, iż Zarządca drogi jest inwestorem robót drogowych. W ocenie GDDKiA pozornie wydawałoby się, że ten przepis nakazuje także, przy budowie drogi budowę oświetlenia na drogach m.in. na każdej drodze krajowej. Wyjątkiem od reguły jest jednak art. 18 ust. 1 pkt. 3d Prawa energetycznego, z którego wynika, że budowa oświetlenia na drogach krajowych innych niż autostrady i drogi ekspresowe w terenie zabudowanym należy do Gminy.
W ocenie GDDKiA za błędne należy uznać twierdzenia, że za oświetlenie podstawowe odpowiada Gmina, a za dodatkowe zarządca. Nie wynika to bowiem ani z ustawy o drogach publicznych, ani z Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z dnia 2 marca 1999 r. (rozporządzenie mówi o warunkach technicznych oświetlenia, a nie podmiocie odpowiedzialnym za jego budowę) ani też z Prawa energetycznego. Prawo energetyczne milczy o podziale na oświetlenie podstawowe i dodatkowe. Dlatego też, mając na uwadze, że dodatkowe oświetlenie miałoby powstać w terenie zabudowanym, stwierdzić należy, że to Gmina [...] jest właściwa do rozpatrzenia wniosku mieszkańców m. [...].
W odpowiedzi na powyższy wniosek Burmistrz [...] wniósł o wyznaczenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jako organu właściwego do rozpatrzenia wniosku mieszkańców miejscowości [...], w przedmiocie "doświetlenia" przejść dla pieszych na drodze krajowej [...].
W ocenie Burmistrza [...]a wykładnię art. 20 o drogach publicznych należy traktować rozszerzająco, bowiem do zadań zarządcy jako właściciela drogi [...] w miejscowości [...] należy m.in. budowa dodatkowego oświetlenia przejść dla pieszych. Inwestycja polegająca na dodatkowym oświetleniu przejść dla pieszych nie stanowi bowiem zewnętrznego oświetlenia drogowego przy drogach i ulicach na terenie miasta [...]a oraz miejscowości położonych na obszarze Gminy [...], za którego funkcjonowanie de facto odpowiedzialna jest Gmina [...]. Budowa dodatkowego oświetlenia przejść dla pieszych na drodze krajowej [...], znajdujących się w miejscowości [...] ciąży zatem na Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jako właścicielu tego pasa drogowego.