Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Dzbeńska (spr.), Sędzia NSA Małgorzata Borowiec, Sędzia del. WSA Wojciech Jakimowicz, Protokolant starszy asystent sędziego Maciej Kozłowski, po rozpoznaniu w dniu 11 października 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ostrołęce o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Ostrołęce a Wojewodą Mazowieckim w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania odwołań I. Z., C. S., J. Ś., D. K., B. S., W. R., J. R., K. R., M. R. od decyzji Starosty Ostrołęckiego z dnia [...] kwietnia 2013 r. znak [...] w sprawie odpowiedzialności za zobowiązania spadkodawcy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń postanawia: wskazać Wojewodę Mazowieckiego jako organ właściwy do rozpoznania odwołań.
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2013 r. Starosta Ostrołęcki orzekł o odpowiedzialności spadkobierców: I. Z., C. S., J. Ś., D. K., B. S., W. R., J. R., K. R. i M. R. - solidarnie za zobowiązania spadkodawcy S. B. - z tytułu nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych z Funduszu Pracy w wysokości 49.398,30 zł. W pouczeniu tej decyzji wskazano, że od tego rozstrzygnięcia stronom przysługuje odwołanie do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Ostrołęce działającego z upoważnienia Starosty Ostrołęckiego. Zgodnie z ww. pouczeniem strony postępowania wniosły odwołania do Wojewody Mazowieckiego.
Wojewoda Mazowiecki uznał, że nie jest organem właściwym do rozpatrzenia odwołań i na podstawie art. 65 § 1 k.p.a. przekazał wniesione środki zaskarżenia według właściwości Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w Ostrołęce.
Wnioskiem z dnia 4 lipca 2013 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ostrołęce wystąpiło do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy nim, a Wojewodą Mazowieckim w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania odwołań od decyzji Starosty Ostrołęckiego z dnia [...] kwietnia 2013 r.
W uzasadnieniu wniosku wskazano, że sprawa dotycząca odpowiedzialności poszczególnych spadkobierców za zobowiązania spadkodawcy z tytułu nienależnie pobranych świadczeń pieniężnych z Funduszu Pracy podlega unormowaniom ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z art. 10 ust. 7 pkt 2 ww. ustawy w postępowaniu administracyjnym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań wynikających z ustawy, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, organem wyższego stopnia jest wojewoda.
W odpowiedzi na wniosek Wojewoda Mazowiecki wniósł o wskazanie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ostrołęce jako organu właściwego do rozpoznania wniosku wobec tego, iż unormowanie kompetencyjne dla Wojewody, zawarte w art. 10 ust. 7 pkt 2 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy umocowuje go jako organ wyższego stopnia tylko w postępowaniu administracyjnym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań wynikających z tej ustawy. Dochodzenie przez starostę nienależnie wypłaconych świadczeń pieniężnych aczkolwiek wynika z przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy to jednak odpowiedzialność za zobowiązania spadkodawców określona jest zgodnie z art. 67 ustawy o finansach publicznych przy zastosowaniu k.p.a. i przepisów Działu III ustawy - ordynacja podatkowa. W tej sytuacji przepisem określającym właściwość instancyjną organu administracyjnego w sprawie jest art. 17 pkt 1 k.p.a.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje: artykuł 17 pkt. 1 k.p.a. stanowi generalną zasadę, że w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego, wydających decyzje administracyjne w pierwszej instancji, organem wyższego stopnia są samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne przewidują inaczej. Identyczną w znaczeniu prawnym regulację zawiera art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856 ze zm.). Takie ukształtowanie hierarchii organów samorządu terytorialnego jest realizacją konstytucyjnej zasady samodzielności jednostek samorządu terytorialnego i wyłom z niej może wynikać jedynie z mocy wyraźnego przepisu prawa - ustaw szczególnych. Taką ustawą jest ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 39, poz. 1001 ze zm.), która w art. 10 ust. 4 stanowi, że w postępowaniu administracyjnym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań wynikających z ustawy, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, organem właściwym jest starosta (pkt 1), organem wyższego stopnia jest wojewoda (pkt 2). Przepis ten stanowi lex specialis w stosunku do ww. art. 17 pkt. 1 k.p.a. i art. 1 ust. 1 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych, bowiem wskazuje jako organ wyższego stopnia nad starostą - wojewodę, o ile sama ta ustawa, tj. o promocji zatrudnienia nie stanowi inaczej.