Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Jaśkowska (spr.), Sędzia NSA Jolanta Sikorska, Sędzia del. WSA Marian Wolanin, po rozpoznaniu w dniu 3 marca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Wójta Gminy W. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Wójtem Gminy W. a Prezydentem Miasta R. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku B. P. w sprawie pokrycia kosztów pobytu w schronisku dla bezdomnych postanawia: wskazać Wójta Gminy W. jako organ właściwy w sprawie
Wójt Gminy W. wnioskiem z dnia 28 września 2016 r. zwrócił się o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Wójtem Gminy W. (Ośrodek Pomocy Społecznej w W.) a Prezydentem Miasta R. (Ośrodek Pomocy Społecznej w R.) w sprawie dotyczącej pokrycia kosztów pobytu B. P. w schronisku dla bezdomnych.
W uzasadnieniu wniosku wskazano, że B. P. jest zameldowany na pobyt stały w D. na terenie gminy W. przy ul. [...], jednakże nie mieszka tam od około 30 lat i nie ma możliwości powrotu pod wskazany adres z uwagi na sprzedaż nieruchomości osobie z nim niespokrewnionej. Od 16 czerwca 2016 r. B. P. przebywa w Schronisku dla Bezdomnych im. św. Jana Pawła II w R. Podczas rozmowy telefonicznej z pracownikiem socjalnym OPS w W. odmówił powrotu do gminy stałego zameldowania, zaś z zebranych informacji wynika, że swoje centrum życiowe przeniósł poza jej teren.
W odpowiedzi na wniosek Prezydent Miasta R. wniósł o wskazanie Wójta Gminy W. jako organu właściwego w niniejszej sprawie. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że B. P. jest osobą bezdomną. W Schronisku dla Bezdomnych im. św. Jana Pawła II w R. przebywał w okresie od 16 czerwca 2016 r. do 27 czerwca 2016 r. W dniu 21 czerwca 2016 r. Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w R., jako organ niewłaściwy do rozpoznania sprawy pokrycia kosztów pobytu B. P. w schronisku dla bezdomnych, przekazał na podstawie art. 65 § 1 kpa podanie B. P. do Ośrodka Pomocy Społecznej w W., do załatwienia zgodnie z właściwością. Kierownik tego Ośrodka uznał, iż nie jest on właściwy do rozpoznania sprawy i w dniu 28 września 2016 r. wystąpił do NSA z wnioskiem inicjującym niniejszą sprawę.
Dalej Prezydent Miasta R. podniósł, że zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j.: Dz. U. z 2016 r., poz. 930 ze zm. - dalej jako ustawa o pomocy społecznej) właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie, natomiast w przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały (ust. 2). Ustawa o pomocy społecznej nie definiuje pojęcia miejsca zamieszkania. Należy zatem odnieść się do tej kwestii poprzez wyjaśnienie pojęcia miejsca zamieszkania zawartego w art. 25 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z powołanym przepisem miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. O miejscu zamieszkania decydują zatem dwa elementy: przebywanie w sensie fizycznym w określonej miejscowości oraz wola, czyli zamiar stałego pobytu. Tymczasem B. P. nie spełnił powyższych przesłanek, gdyż co prawda w sensie fizycznym przebywał on w schronisku dla osób bezdomnych, jednakże zdaniem organu placówki tego typu są przeznaczone do pobytu czasowego i nie można ich uznać za lokale mieszkalne. Ponadto obecnie B. P. nie przebywa już na terenie R.
Z uwagi na powyższe, a w szczególności na fakt, że B. P. aktualnie nie przebywa na terenie R. i spełnia przesłanki do uznania go za osobę bezdomną, ponieważ nie zamieszkuje w lokalu mieszkalnym i jest zameldowany na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania, zdaniem Prezydenta Miasta R. w sprawie winien zastosowanie znaleźć art. 101 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej.