Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Jolanta Sikorska sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz (spr.) sędzia del. NSA Grzegorz Jankowski po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Burmistrza Gminy K. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem Gminy [...] a Wojewodą [...] w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku M. W. o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego postanawia: oddalić wniosek
Dyrektor Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w [...], działający z upoważnienia Burmistrza Gminy [...], wnioskiem z dnia 31 października 2018 r. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem Gminy [...] a Wojewodą [...] w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku M. W. o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego.
W uzasadnieniu wniosku wskazano, że w dniu 30 czerwca 2017 r. do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] wpłynęło podanie M. W. o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego na syna. We wniosku zaznaczono, że członek jej rodziny przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. GOPS w [...] przy piśmie z dnia 30 czerwca 2017 r. powyższy wniosek przekazał według właściwości do Marszałka Województwa [...]. Pismem z dnia 22 sierpnia 2018 r. [...] Urząd Wojewódzki zwrócił się do GOPS w [...] o uzupełnienie akt sprawy poprzez nadesłanie informacji dotyczącej aktywności zawodowej ojca dziecka poza granicami kraju; oświadczenia o wysokości dochodów netto uzyskanych przez ojca dziecka lub ewentualnej utracie/uzyskaniu dochodu w miesiącu następującym po pierwszym miesiącu od miesiąca, w którym dochód został uzyskany oraz oświadczenia o wysokości dochodów netto uzyskanych przez wnioskodawczynię w miesiącu następującym po pierwszym miesiącu od miesiąca, w którym dochód został uzyskany. Mimo wezwania wnioskodawczyni nie uzupełniała brakującej dokumentacji. Z tych też względów [...] Urząd Wojewódzki w [...] pismem z dnia 26 września 2018 r. zwrócił akta do GOPS w [...]. W piśmie tym wskazano, że z uwagi na brak we wniosku o przyznanie prawa do świadczenia wychowawczego informacji dotyczących dokładnych okresów pracy za granicą - brak jest podstaw dla ustalenia, czy w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
W uzasadnieniu wniosku o rozstrzygnięcie sporu, Dyrektor GOPS w [...] podniósł, że zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz. U. z 2017 r., poz. 1851 ze zm.) wniosek o świadczenie wychowawcze składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Organ właściwy przekazuje do wojewody wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego lub zwraca się do wojewody o ustalenie, czy w przypadku konkretnej rodziny, po przyznaniu świadczenia wychowawczego mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W sytuacji, gdy wojewoda ustali, że w danej sprawie zachodzi koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego prowadzi postępowanie administracyjne w celu wydania decyzji w sprawie lub wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, jeżeli zachodzą ku temu podstawy. W stanie faktycznym niniejszej sprawy to Wojewoda [...] powinien pozostawić wniosek M. W. bez rozpatrzenia.
W odpowiedzi na wniosek Wojewoda [...], wniósł o wskazanie Burmistrza Gminy [...] jako organu właściwego w sprawie. Wskazał, że dopóki wojewoda nie ustali, że w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organem właściwym rzeczowo do prowadzenia postępowania jest gmina. Zaznaczono, że wniosek jest przekazywany wojewodzie nie jako organowi właściwemu w sprawie, lecz jako organ, który dopiero ma ustalić organ właściwy w zależności od zaistnienia lub też nie przesłanek koordynacyjnych. Z art. 16 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci wynika, że organ właściwy przed przekazaniem wniosku wojewodzie powinien dokonać stosownych ustaleń oraz zgromadzić wymagane dokumenty. Na podstawie art. 19 ust. 1 powołanej ustawy, w przypadku złożenia nieprawidłowo wypełnionego wniosku lub gdy wniosek zostanie złożony bez wymaganych dokumentów - podmiot realizujący świadczenia wzywa osobę ubiegającą się o świadczenie do jego poprawienia lub uzupełnienia brakujących dokumentów. Niezastosowanie się do wezwania skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpoznania. Przepis ten wskazuje zatem wprost, że powyższych czynności dokonuje podmiot realizujący świadczenie, czyli organ właściwy. W jego gestii jest zatem zgromadzenie niezbędnych dokumentów potrzebnych do realizacji świadczenia również przed przekazaniem wniosku wojewodzie. W zaistniałym stanie faktycznym Burmistrz Gminy [...] miał obowiązek uzupełnić braki wniosku przed jego przekazaniem Wojewodzie. W sytuacji zaś niemożności pozyskania przez organ wymaganej dokumentacji, na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, powinien pozostawić wniosek M. W. o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego bez rozpoznania.