Dnia 16 lipca 2020 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Rafał Stasikowski (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Roman Ciąglewicz sędzia del. WSA Rafał Wolnik po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2020 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Starosty L.o o rozstrzygnięcie sporu o właściwość między Starostą L. a Starostą J. w przedmiocie wskazania organu właściwego do ponoszenia kosztów utrzymania małoletniego w rodzinie zastępczej postanawia: odrzucić wniosek.
Pismem z 26 lutego 2020 r. Starosta L. wniósł o rozstrzygnięcie przez Naczelny Sąd Administracyjny sporu o właściwość między Starostą L. a Starostą J. w przedmiocie wskazania organu właściwego do ponoszenia średnich miesięcznych kosztów utrzymania przeznaczonych na utrzymanie małoletniego I. R.
Starosta L. stwierdził, że małoletni na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w L. z [..] lipca 2019 r., sygn. akt [..] w trybie natychmiastowym umieszczony został w pieczy zastępczej. W wykonaniu tego postanowienia trafił do rodziny zastępczej zamieszkałej w L.(Powiat L.), gdzie przebywał w okresie od 22 lipca 2019 r. do 17 grudnia 2019 r. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w L. z [.] grudnia 2019 r., sygn. akt [.] małoletni umieszczony został w spokrewnionej rodzinie zastępczej w miejscowości K. (Powiat J.). Okoliczności te są w sprawie niesporne.
Zdaniem organu sporne jest natomiast, który z organów jest właściwy w przedmiocie ponoszenia wydatków związanych z utrzymaniem małoletniego stosownie do art. 191 ust. 1 pkt 1 ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zgodnie z którym to powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo - wychowawczej. Zgodnie z art. 191 ust. 2 tej ustawy, jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały. Konkretyzując miejsce zamieszkania dziecka powołane w w/w przepisie należy, zdaniem organu, odwołać się do art. 26 § 1 k.c., który stanowi, że miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone jej wykonywanie. Zgodnie z § 2, jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy. Zgodnie z art. 25 k.c., miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której ta osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Starosta L., przenosząc powyższe na grunt sprawy, w oparciu o przeprowadzone wywiady środowiskowe i otrzymane dokumenty źródłowe przyjął, że podmiotem właściwym do ponoszenia kosztów utrzymania małoletniego jest Powiat J. Wynika to przede wszystkim z faktu, że zebrany materiał dowodowy wskazuje, iż w okresie poprzedzającym umieszczenie małoletniego w pieczy zastępczej miejscem zamieszkania dziecka była miejscowość K. - położona w zasięgu terytorialnym Powiatu J. Matka dziecka do dnia 1 lipca 2019 r. przebywała wprawdzie przez nieokreślony bliżej okres czasu w miejscowości P., Gmina L., jednak po tej dacie jej centrum życiowe zostało na stałe przeniesione do miejscowości K., Gmina J., Powiat J. Potwierdza to relacja dziadka małoletniego, właściciela budynku położonego w P., w którym do lipca 2019 r. przebywała matka dziecka. Z uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego w L. z [..] lipca 2019 r. wynika, że matka wraz z dzieckiem powróciła do rodzinnej miejscowości, tj. do K., prawdopodobnie po interwencji policji wobec ojca dziecka. Powyższe potwierdza, że matka dziecka przed wydaniem postanowienia o umieszczeniu w pieczy zastępczej dziecka zamieszkiwała na terenie Powiatu J., czego nie niweczy okoliczność, że w dniu 22 lipca 2019 r. przyjechała ona wraz z dzieckiem do P. na kilka dni do miejsca zamieszkania ojca dziecka i nie potrafiła określić dokładnie czasu swego pobytu w tym miejscu. O woli koncentracji życia matki dziecka na terenie Powiatu J. świadczą również okoliczności ujęte w piśmie Kierownika MOPS w L. z [.]. lipca 2019 r. Wynika z niego m.in., że matka do marca 2019 r. zarejestrowana była jako bezrobotna w Powiatowym Urzędzie Pracy w J. Zgodnie z relacją matki małoletni korzystał z usług medycznych przychodni w J. Ustalenie o fakcie stałego pobytu matki dziecka w K., co najmniej od początku lipca 2019 r., wspiera informacja zawarta w piśmie Burmistrza Gminy i Miasto L. z 9 października 2019 r., w którym wskazano, że przyznane wcześniej świadczenia wychowawcze pobierane były przez matkę od 1 stycznia 2019 r. do 1 lipca 2019 r. Fakt powrotu do rodzinnej miejscowości - K. (K. - miejsce zamieszkania prababci małoletniego) potwierdza sama matka dziecka w oświadczeniu z 7 października 2019 r. złożonym pracownikowi socjalnemu Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w J. Matka dziecka jest nieprzerwanie zameldowana w K., Powiat J. Zdaniem Starosty L., powyższe ustalenia uzasadniają przyjęcie, że jakkolwiek matka dziecka faktycznie przez określony czas zamieszkiwała w P., Gmina L., Powiat L., to jednak w okresie poprzedzającym umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej po raz pierwszy, tj. od początku lipca 2019 r. zamieszkiwała w miejscowości K., Powiat J. Zdaniem organu, rozważenia wymaga także zastosowanie art. 191 ust. 2 ustawy o wspieraniu i systemie pieczy zastępczej, zgodnie z którym jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały.