Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Lech Sędziowie: sędzia del. WSA Jacek Fronczyk sędzia NSA Anna Łukaszewska- Macioch (spr.) Protokolant Anna Krakowiecka po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2008 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Starosty G. o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Starostą G. a Prezydentem Miasta S. w przedmiocie wskazania organu właściwego w sprawie załatwienia wniosku M. i E. M. dot. działalności Polskiego Związku [...] w G. postanawia: odrzucić wniosek.
Wnioskiem z dnia 22 kwietnia 2008 r. Starosta G. zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Starostą G. a Prezydentem Miasta S. w sprawie pism M. i E. M. dotyczących działalności Polskiego Związku [...] - Koło w G..
Organ przedstawił następujący stan faktyczny:
Postanowieniami z dnia [...] i [...] Prezydent Miasta S. przekazał Staroście G. pisma M. i E. M. celem rozpatrzenia według właściwości, wskazując w uzasadnieniu na art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.), zgodnie z którym nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia. Zdaniem Starosty G., stanowisko to jest nieuzasadnione. Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy, statut stowarzyszenia określa m.in. teren działania i siedzibę stowarzyszenia. Zgodnie z tym przepisem statut Polskiego Związku [...] (PZ[...]) uchwalony na Nadzwyczajnym Krajowym Zjeździe Delegatów PZ[...] w dniu [...] w § 2 stanowi, że terenem działania Związku jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej, a siedzibą władz naczelnych miasto [...] W. W § 3 statut postanawia, że Związek ma prawo do tworzenia ogniw organizacyjnych, a okręgi Związku posiadają osobowość prawną. Powyższe, zdaniem Starosty G., prowadzi do wniosku, iż to Okręg Z. PZ[...] jest terenową jednostką organizacyjną Stowarzyszenia posiadającą osobowość prawną zgodnie z art. 17 ust. 1a Prawa o stowarzyszeniach. Potwierdza to aktualny odpis rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i publicznych zakładów opieki zdrowotnej (nr [...]), zgodnie z którym Okręg Z. PZ[...] jest jednostką terenową działającą w oparciu o statut Stowarzyszenia o nazwie "Polski Związek [...]" z siedzibą w W. W dziale 1 w rubryce 3 "jednostki terenowe lub oddziały" brak jest jakichkolwiek wpisów, natomiast w rubryce 8 - "organ sprawujący nadzór" wpisano: "Prezydent Miasta S.". Zdaniem Starosty G., świadczy to, iż Okręg Z. PZ[...] jest terenową jednostką organizacyjną Stowarzyszenia, natomiast Koło w G. takiego przymiotu nie posiada. Za takim stanowiskiem przemawia także brak wpisu Koła w G. jako terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia, w dziale 1 w rubryce 3 "jednostki terenowe lub oddziały". Zgodnie zatem z treścią art. 27 ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, organem nadzorującym terenową jednostkę organizacyjną Stowarzyszenia, w której strukturze działa Koło w G. powołane uchwałą Zarządu Okręgu Z., jest organ właściwy ze względu na siedzibę tej jednostki, tj. Prezydent Miasta S. Tak więc Prezydent Miasta S., a nie Starosta G. jest właściwy do rozpoznania sprawy.
W odpowiedzi na wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego Prezydent Miasta S. podniósł, iż bezspornym jest fakt, że Okręg Z. PZ[...] posiada osobowość prawną pozostając w nadzorze Prezydenta Miasta S. Z § 37 ust. 2 pkt 8 i 9 statutu wynika jednak możliwość powoływania przez Zarząd Okręgu kół, delegatur, filii lub innych jednostek organizacyjnych. Zarząd Okręgu Z. powołał Koło w G., jednak nie dopełnił formalności dotyczących zgłoszenia stosownych zmian do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). W ocenie Prezydenta Miasta S. ujawnienie Koła w KRS ma charakter deklaratoryjny a nie konstytutywny, brak odpowiedniego wpisu w KRS nie zaprzecza istnieniu kół. Skoro zaś koło stanowi ogniwo stopnia podstawowego dla stowarzyszenia, jakim jest PZ[...], wnioski dotyczące działalności koła PZ[...] w ramach nadzoru ustanowionego ustawą o stowarzyszeniach załatwiać powinien właściwy miejscowo starosta.