Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Monika Nowicka sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska (spr.) sędzia del. WSA Mariusz Kotulski po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezydenta Miasta Kielce o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Prezydentem Miasta Kielce, a Starostą Opolskim w przedmiocie wskazania organu właściwego do ponoszenia wydatków z tytułu umieszczenia dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej postanawia: oddalić wniosek
Pismem z dnia 30 grudnia 2015 r. Prezydent Miasta Kielce wystąpił o rozstrzygnięcie sporu o własciwość pomiędzy tym organem, a Starostą Opolskim, w przedmiocie wskazania organu właściwego do ponoszenia wydatków z tytułu umieszczenia K. B., K. R. i D. W. w instytucjonalnej pieczy zastępczej.
W uzasadnieniu wniosku organ wskazał:
W dniu 14 października 2015 r. do placówki opiekuńczo-wychowawczej, Placówki Opieki Doraźnej "Azyl" w Kielcach, na wniosek K. W., przyjęto trójkę jej dzieci - K. B., K. R. i D. W.. W dniu 23 listopada 2015 r., na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Opolu z dnia [...] listopada 2015 r., sygn. akt [...], dzieci przekazane zostały do placówki opiekuńczo-wychowawczej funkcjonującej w Zespole Placówek im. Aleksandra Kamińskiego "Kamyk" w Kielcach. Z ustaleń MOPR w Kielcach wynika, że przed przyjęciem dzieci do placówki miejscem ich zamieszkania była miejscowość S., ul. M., gmina Dobrzeń Wielki w powiecie opolskim. Pod tym adresem rodzina objęta była pomocą Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dobrzeniu Wielkim, a K. W. objęta była dozorem kuratora Sądu Rejonowego w Opolu. Dzieci pod wskazanym adresem objęte były opieką medyczną. K. W. przebywała pod powyższym adresem co najmniej do 19 września 2015 r., gdyż w tym dniu miała miejsce interwencja Policji. Po tej dacie przebywała ona w różnych miejscach, m.in. w Rudniku nad Sanem i Nowym Kamieniu. Prezydent Kielc podkreślił, że nie zamieszkiwała ona nigdy w Kielcach, a pojawiła się tam jednorazowo, z zamiarem pozostawienia dzieci w Zespole Placówek "Dobra Chata". W ocenie organu okoliczności te wskazywały, iż organem właściwym w sprawie jest Starosta Opolski.
W odpowiedzi na powyższy wniosek Starosta Opolski wskazał, iż K. W. przebywała w S. do połowy września 2015 r., oczekując na przydział mieszkania w Gliwicach. Ponadto często przebywała w Gliwicach u swojej matki. Nie wiązała swoich planów życiowych z gminą Dobrzeń Wielki, a z jej oświadczeń wynikało, że lokuje swoje centrum życiowe w Gliwicach. Starosta podkreślił. Iż organem właściwym w sprawie jest Gmina Opole, a nie Powiat Opolski, który jest powiatem ziemskim, nie obejmującym swoim terytorium miasta Opole
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 w zw. z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej jako "P.p.s.a.", sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej. Wedle brzmienia art. 15 § 1 pkt 4 tej ustawy właściwy w tych sprawach jest Naczelny Sąd Administracyjny.
Właściwość organów w przedmiocie ponoszenia wydatków na opiekę i wychowania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej określa art. 191 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 332). Stosownie do ust. 1 powołanego przepisu, wydatki te ponosi powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej. Jeżeli nie można ustalić powiatu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca jego ostatniego zameldowania na pobyt stały (ust. 2). Natomiast jeżeli nie można ustalić miejsca ostatniego zameldowania dziecka na pobyt stały, właściwy do ponoszenia wydatków jest powiat miejsca siedziby sądu, który orzekł o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej (ust. 3). Ten ostatni przepis zastosowanie będzie miał w niniejszej sprawie - z uwagi na brak ostatniego miejsca zameldowania dzieci, a także trudności z ustaleniem jakiegokolwiek adresu, pod którym dzieci miałyby zamieszkiwać. Miejscem siedziby Sądu, który orzekł o umieszczeniu dzieci w placówce opiekuńczo - wychowawczej w pieczy zastępczej był Sąd Rejonowy w Opolu (postanowienie z dnia [...] listopada 2015 r., sygn. akt [...]). Miasto Opole jest miastem na prawach powiatu, na czele którego stoi prezydent miasta. Starosta Opolski jest z kolei organem Powiatu Opolskiego, który jest powiatem ziemskim i nie obejmuje swoim zasięgiem samego miasta Opole. Tym samym Powiat Opolski, ani Starosta Opolski, nie są organami właściwymi w sprawie ponoszenia wydatków z tytułu umieszczenia K. B., K. R. i D. W. w instytucjonalnej pieczy zastępczej.
Aby wydać postanowienie rozstrzygające spór o właściwość, muszą zostać ustalone okoliczności faktyczne istotne z punktu widzenia przesłanek właściwości w danej sprawie, a w niniejszej sprawie, we wniosku o rozstrzygnięcie sporu, nie wskazano właściwego organu, co skutkowało niemożliwością rozstrzygnięcia sporu.
Wobec powyższego Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 15 § 2 w związku z art. 151 i art. 64 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.