Dnia 19 lipca 2018 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA: Zbigniew Ślusarczyk (spr.), Sędzia NSA: Tamara Dziełakowska, Arkadiusz Blewązka, Sędzia del. WSA:, po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2018 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Burmistrza A. o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Burmistrzem A. a Wójtem Gminy B. w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku S. J. o przyznanie zasiłku stałego i składki na ubezpieczenie zdrowotne postanawia: wskazać Burmistrza A. jako organ właściwy w sprawie.
Wnioskiem z dnia 9 kwietnia 2018 r. działająca z upoważnienia Burmistrza A. Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w A. zwróciła się o rozstrzygnięcie sporu o właściwość między tym organem a Wójtem Gminy B. w przedmiocie rozpoznania wniosku S. J. o przyznanie zasiłku stałego i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
W uzasadnieniu podano, że S. J. od 18 maja 2011 roku przebywa w schronisku dla bezdomnych prowadzonym przez Stowarzyszenie [...] w B. G. [...] (gmina B.). Ostatnie miejsce zameldowania na pobyt stały posiada natomiast w miejscowości A., pod adresem: ul. O. [...], [...] A. W ocenie organu brak jakichkolwiek przesłanek do zakwalifikowania go jako właściwego do rozpoznania przedmiotowej sprawy. Wskazano, że z akt sprawy nie wynika, aby wnioskodawca nosił się z zamiarem stałego pobytu na terenie gminy A., od kilku lat przebywa poza terenem tej gminy, swoją aktywność życiową skoncentrował w gminie B.. Ponadto zdaniem organu wnioskodawca spełnia przesłankę zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym, a zatem nie można go uznać za osobę bezdomną w rozumieniu art. 6 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017, poz. 1769 ze zm., dalej: u.p.s.).
W odpowiedzi na wniosek działająca z upoważnienia Wójta Gminy B. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. stanęła na stanowisku, że brak jest podstaw faktycznych i prawnych do uznania Gminy B. za właściwą do rozpoznania sprawy. W ocenie organu S. J. jest osobą bezdomną w rozumieniu art. 6 pkt 8 u.p.s., bowiem nie zamieszkuje w lokalu mieszkalnym. Podniesiono, że pobyt w placówce prowadzonej przez Stowarzyszenie [...] w B. G. ze swojej istoty ma charakter przejściowy i nie wiąże się z zamiarem stałego pobytu ani traktowaniem tej miejscowości jako centrum spraw życiowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzyga spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek a organami administracji rządowej - art. 15 § 1 pkt 4 w związku z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm., dalej p.p.s.a.). Przez spór o właściwość, o którym mowa w art. 4 p.p.s.a., należy rozumieć sytuację, w której przynajmniej dwa organy administracji publicznej uważają się za właściwe w sprawie (spór pozytywny), względnie dochodzi między tymi organami do sporu negatywnego, kiedy każdy z nich uważa się za niewłaściwy. Z takim właśnie sporem o właściwość w ujęciu negatywnym mamy do czynienia w niniejszej sprawie, bowiem żaden z organów nie uznaje swojej kompetencji w sprawie rozpoznania wniosku S. J. o przyznanie zasiłku stałego i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Właściwość miejscowa organów udzielających świadczeń z pomocy społecznej uregulowana została w art. 101 u.p.s., zgodnie z którym właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie (ust. 1). Od tej zasady przewidziano wyjątek w odniesieniu do osób bezdomnych - w myśl art. 101 ust. 2 u.p.s. w stosunku do tych osób właściwą miejscowo jest gmina ostatniego ich zameldowania na pobyt stały.