Wniosek w przedmiocie wskazania organu właściwego do rozpoznania wniosku K. M. o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego
Uzasadnienie strona 5/5

W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości fakt, że mąż wnioskodawczyni przebywa na terenie Republiki [...], gdzie jest aktywny zawodowo. Zasadne zatem było przekazanie przez Burmistrza B. przedmiotowego wniosku Wojewodzie, skoro w państwie tym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, zgodnie z art. 23a ust. 1 i 3 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ustalenie przez wojewodę, że w danej sprawie mają zastosowanie te przepisy, przesądza bowiem o jego właściwości rzeczowej w sprawach świadczeń objętych tymi przepisami. Podkreślić jednak należy, że w przypadku, gdy wojewoda ustali, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i przekaże sprawę organowi właściwemu w celu ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych, organ któremu sprawa została przekazana, ma prawo zwrócić się, na podstawie art. 4 w zw. z art. 15 § 1 pkt 4 p.p.s.a., do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozpoznanie sporu kompetencyjnego (zob. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 października 2020 r., sygn. akt IOW 45/20 i z 30 czerwca 2016 r., sygn. akt I OW 28/16.

W rozpoznawanej sprawie Wojewoda stwierdził, że w niniejszej sprawie nie będą miały zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, z uwagi na to, że wnioskowane świadczenie nie ma charakteru świadczenia związanego z rodzicielstwem (dotyczy dorosłego), a osobą przebywającą poza granicami Polski jest mąż wnioskodawczyni.

Ze stanowiskiem Wojewody, że w zakresie jego kompetencji mieszczą się jedynie świadczenia rodzinne związane z rodzicielstwem, nie można się jednak zgodzić. Ani wskazana w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.2004.166), definicja członka rodziny (art. 1i Rozporządzenia), ani definicja świadczenia rodzinnego (art. 1z Rozporządzenia) nie pozwala na stwierdzenie, że świadczenia te odnoszą się tylko do świadczeń związanych z rodzicielstwem. Definicja świadczeń rodzinnych obejmuje bowiem swym zakresem członka rodziny lub członka gospodarstwa domowego przez ustawodawstwo, na mocy którego przyznawane są świadczenia, a za członka rodziny uznaje się zarówno dzieci, jak i małżonka.

Wobec powyższego, wnioskodawczyni, jako żona R. M., wykonującego pracę zawodową na terenie Republiki [...], jest członkiem jego rodziny, a wnioskowane świadczenie pielęgnacyjne to świadczenie rodzinne, zgodnie z przywołanym wyżej rozporządzeniem. Oznacza to, że Wojewoda zobowiązany był do ustalenia, czy w stosunku do K. M. niej mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Bez znaczenia jest tu fakt, że wnioskodawczyni ubiegała się o świadczenie pielęgnacyjne w związku ze sprawowaniem opieki nad swoim ojcem, a więc teściem jej męża. Ocena, czy w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji odnosi się bowiem do jej sytuacji prawnej, ponieważ to wnioskodawczyni może być beneficjentem świadczenia pielęgnacyjnego - to ona, a nie osoba, nad którą sprawuje opiekę, może o takie świadczenie wnioskować (por. art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych). Przekazanie zatem niniejszej sprawy do rozpoznania Burmistrzowi B., bez wyraźnego wskazania, że w odniesieniu do wniosku K. M. o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, na podstawie art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, nie mają zastosowania przepisy o koordynacji, było przedwczesne, a argumentacja, stanowiąca jego podstawę - niewystarczająca.

Na marginesie dodać należy, że świadczenie pielęgnacyjne nie może być traktowane jako świadczenie o charakterze chorobowym, jak zdaje się sugerować Wojewoda w odpowiedzi na wniosek. Są to bowiem odrębne regulacje, które wskazują na różne przesłanki ich przyznania. Z kolei przywołany w odpowiedzi na wniosek wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 8 marca 2001 r. w sprawie w sprawie C-215/99 (Jauch) dotyczy świadczenia z art. 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych, a nie z art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Jednocześnie podkreślić należy, że mimo przekazanej w piśmie z [...] października 2020 r. informacji o śmierci ojca wnioskodawczyni, niniejsze postępowanie nie stało się bezprzedmiotowe. Jak wskazano wcześniej, postępowanie dotyczące świadczenia pielęgnacyjnego, a przede wszystkim jego wynik w postaci przyznania lub odmowy przyznania takiego świadczenia, dotyczy wnioskodawcy, a nie osoby, którą się ona opiekuje. Konieczne zatem jest rozpoznanie złożonego wniosku w odniesieniu do okresu, za który świadczenie mogłoby wnioskodawczyni przysługiwać, tj. od dnia złożenia wniosku do dnia śmierci jej ojca.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 4 i art. 15 § 1 pkt 4 i § 2 p.p.s.a. wskazał Wojewodę [...] jako organ właściwy do rozpoznania wniosku K. M. o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Strona 5/5