Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marek Stojanowski po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2008r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. O. na pkt 2 postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 listopada 2007r., sygn. akt I SA/Wa 1149/07 o odmowie przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. O. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 stycznia 2006r., sygn. akt I SA/Wa 607/05 w sprawie ze skargi J. O. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...], nr [...] w przedmiocie nabycia mienia z mocy prawa przez gminę z dniem 1 stycznia 1999r. postanawia: oddalić zażalenie
Postanowieniem z dnia 26 września 2007r., sygn. akt I SA/Wa 1149/07, referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, przyznał J. O. prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata i odmówił przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
Na to postanowienie J. O. złożył sprzeciw, co wywołało skutek z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Postanowieniem z dnia 8 listopada 2007r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał J. O. prawo pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata i odmówił przyznania prawa pomocy w pozostałym zakresie.
Sąd wskazał, że w świetle wykazanych przez skarżącego okoliczności dotyczących jego sytuacji materialnej i rodzinnej, bezsprzecznym pozostaje fakt, że nie jest on w stanie ponieść kosztów ustanowienia w sprawie profesjonalnego pełnomocnika bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i córki.
Jednocześnie w ocenie Sądu pierwszej instancji, mając na uwadze fakt, że skarżący otrzymuje stały i regularny dochód oraz, że posiada nieruchomości, które mogą być potencjalnym źródłem dodatkowego dochodu (np. z tytułu dzierżawy -nieruchomości rolne, wynajmu domu), a także biorąc pod uwagę, że obowiązek utrzymania dziecka spoczywa na obojgu rodzicach, Sąd uznał, że uiszczenie przez skarżącego wpisu w kwocie 100 zł i ewentualnie opłaty kancelaryjnej, mieści się w zakresie możliwości finansowych skarżącego.
Na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie J. O. złożył zażalenie, wskazując, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych, gdyż jest jedynym żywicielem rodziny, bowiem matka nie łoży na utrzymanie.
Skarżący podniósł, że nieruchomości, których jest właścicielem nie są w stanie nadającym się do dzierżawy, a więc nie jest możliwe pozyskanie w ten sposób dodatkowych środków finansowych, w związku z czym opłata nawet w kwocie 100 zł poważnie uszczupliłaby jego budżet domowy.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
zgodnie z art. 246 § 1 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy następuje:
1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania,
2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, ze nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Natomiast w myśl art. 245 § 2 wskazanej ustawy, prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, zaś prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata. radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Wobec powyższego uznać należy, że prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego, a tym samym realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 roku (Dz. U. z 1993r., nr 61, poz. 284 ze zm.).