Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Dzbeńska po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażaleń A. B., C. O., G. O., H. S., J. K., J. K., K. N., L. B., L. L., M. B. oraz T. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 5 listopada 2008 r., sygn. akt II SA/Bk 318/08 oddalające wnioski N. A. i innych o dopuszczenie do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania w sprawie ze skargi Polskiego Związku Działkowców Okręgowego Zarządu [...] w B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Białymstoku z dnia [...] marca 2008 r., nr [...] w przedmiocie zarzutów na prowadzenie postępowania egzekucyjnego w sprawie wydania nieruchomości postanawia: oddalić zażalenia.
Postanowieniem z dnia 5 listopada 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił wnioski N. A. i innych członków Polskiego Związku Działkowców Okręgowego Zarządu [...] w B., będących użytkownikami ogródków działkowych na terenie Rodzinnego Ogrodu Działkowego im. [...] w B. W uzasadnieniu Sąd podkreślił, iż zgodnie z art. 33 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej ustawą P.p.s.a., udział w postępowaniu w charakterze uczestnika może zgłosić osoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego. W ocenie Sądu podstawową przesłanką uzasadniającą dopuszczenie wnioskodawcy jest zatem uznanie, że istnieje norma prawa materialnego, z której można wywieść jego interes prawny do uczestnictwa w postępowaniu. Sąd podkreślił ponadto, iż od interesu prawnego odróżnić należy interes faktyczny, czyli sytuację w której dany podmiot jest co prawda bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem sprawy administracyjnej, jednakże nie może tego zainteresowania poprzeć przepisami prawa.
Sąd stwierdził, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawcy wywodzili swój interes prawny z przepisu art. 110 b pkt 3 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) oraz z przepisu art. 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. Nr 169, poz. 1419), uzasadniając swoje stanowisko tym, że przysługuje im - jako członkom Polskiego Związku Działkowców - odszkodowanie za składniki majątkowe znajdujące się na użytkowanych przez nich działkach. W ocenie Sądu żadna z powołanych norm nie mogła stanowić podstawy dla dopuszczenia wnioskodawców do udziału w toczącym się postępowaniu, gdyż kwestia przyznania im odszkodowań nie mogła być rozpoznawana w postępowaniu egzekucyjnym. Sąd I instancji podkreślił, iż w przedmiotowej sprawie przedmiotem kontroli jest ocena zasadności zarzutów postawionych przez Związek postępowaniu egzekucyjnym w przedmiocie wydania nieruchomości, zatem wnioskodawcy mogli ubiegać się o udział w sprawie, ale tylko w zakresie przesłanek rządzących postępowaniem egzekucyjnym, a zdaniem Sądu powołane we wnioskach normy nie pozwalały na ustalenie istnienia interesu prawnego wnioskodawców w tym zakresie.
Ponadto Wojewódzki Sąd Administracyjny zauważył, iż w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym udział biorą tylko dwie strony: wierzyciel i zobowiązany. W przedmiotowej sprawie wierzycielem, a jednocześnie organem egzekucyjnym jest Prezydent Miasta B., zaś zobowiązanym Polski Związek Działkowców Okręgowy Zarząd [...], co wynika z tytułu wykonawczego, na podstawie którego toczy się przedmiotowe postępowanie egzekucyjne.
Zażalenia na to postanowienie wnieśli m. in. A. B., C. O., G. O., H. S., J. K., J. K., K. N., L. B., L. L., M. B. oraz T. K.
W tożsamych zażaleniach domagali się oni uchylenia zaskarżonego postanowienia i jego zmiany poprzez dopuszczenie wnioskodawców do udziału w sprawie, zarzucając Sądowi I instancji naruszenie art. 33 § 2 P.p.s.a. w zw. z art. 28 kpa oraz art. 110 b pkt 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a także art. 14 ust. 1 i art. 20 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych. W uzasadnieniach zażaleń podniesiono, iż podstawy prawne dla dopuszczenia poszczególnych członków Polskiego Związku Działkowców do udziału w sprawie, jako uczestników niniejszego postępowania, wskazane zostały już we wnioskach, a ponadto Sąd nie odniósł się do regulacji art. 14 ust. 1 ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych, zgodnie z którym Polski Związek Działkowców ustanawia na rzecz swoich członków prawo użyczenia działek i pobierania z niej pożytków. Ponadto powołano się na ochronę posiadania, uregulowaną w art. 344 w zw. z art. 336 i art. 342 kodeksu cywilnego.