Naczelny Sąd Administracyjny w składzie następującym Przewodniczący Sędzia NSA Marek Stojanowski po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia T. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 4 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 703/14 wstrzymujące wykonanie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] sierpnia 2014 r., nr [...] w sprawie ze skargi B. M. i R. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] sierpnia 2014 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności postanawia: oddalić zażalenie.
B. M. i R. M. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] sierpnia 2014 r., sygn. akt [...], utrzymującą w mocy decyzję tego organu z dnia [...] marca 2014 r., sygn. akt [...], mocą której stwierdzono nieważność decyzji Prezydenta Miasta [...] z dnia [...] lutego 2003 r. orzekającej o przekształceniu na rzecz B. M. i R. M. prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości obejmującej działkę oznaczoną nr [...] położoną w [...] ul. [...], dla której Sąd Rejonowy w [...] prowadzi księgę wieczystą Kw nr [...], zabudowanej domem mieszkalnym. W skardze złożono wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji uzasadniając go tym, że skutki prawne zaskarżonej decyzji stwierdzającej nieważność mogą być daleko idące dla skarżących. Według nich zaskarżona decyzja będzie podstawą do zainicjowania postępowania wieczystoksięgowego zmierzającego do wykreślenia ujawnionego w księdze wieczystej prawa własności skarżących do działki nr [...] i w konsekwencji może doprowadzić do ich eksmisji. Wykonalność zaskarżonej decyzji doprowadzić zatem może do nieodwracalnych skutków prawnych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 4 grudnia 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 703/14, na podstawie art. 61 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej "p.p.s.a."), wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji.
Sąd wskazał, że w przypadku wykonania decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji przekształcającej w prawo własności nieruchomości chodzi o ocenę, czy może powstać znaczna szkoda lub trudne do odwrócenia skutki wywołane stwierdzeniem nieważności decyzji przekształceniowej, jeżeli okazałoby się, że w wyniku uwzględnienia skargi, sąd uznałby, że nie było podstaw do stwierdzenia nieważności tej decyzji. Sąd I instancji podkreślił przy tym, że decyzja przekształcająca prawo użytkowania wieczystego w prawo własności ma charakter konstytutywny. Przekształcenie w prawo własności dokonuje się z mocy tej decyzji, z chwilą jej uostatecznienia się. Stanowi ona również podstawę wpisu do księgi wieczystej.
Wobec tego Sąd uznał, że uzasadnione jest stanowisko, iż wykonanie decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji o przekształceniu w prawo własności nieruchomości przed rozpoznaniem sprawy przez sąd administracyjny może łączyć się z niebezpieczeństwem powstania szkody lub trudnych do odwrócenia skutków z tego powodu, że w razie uwzględnienia skargi może się okaza, że decyzja przekształceniowa pozostaje w mocy, a w międzyczasie nastąpiła zmiana stanu prawnego nieruchomości, zatem może powstać kwestia powrotu do stanu, który istniał przed stwierdzeniem nieważności decyzji przekształceniowej. Sąd wskazał, że wyrządzenie szkody lub trudnych do odwrócenia skutków może dotknąć przede wszystkim właściciela, ale też inne podmioty. Ponadto Sąd zauważył, że wykonanie ostatecznej decyzji o stwierdzeniu nieważności decyzji przekształceniowej wiąże się z możliwością powołania się na to, iż decyzja ta została ostatecznie wyeliminowana z obrotu ze skutkiem od daty jej wydania, co może już stanowić podstawę do kolejnych postępowań, w tym do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Sąd wskazał, że decyzja stwierdzająca nieważność przekształcenia może stanowić podstawę zmiany wpisu w księdze wieczystej, który ma charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny. Może to doprowadzić do sytuacji, której skutki będą trudne do odwrócenia, mając na względzie np. charakter instytucji rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, która bezwzględnie przyjmuje przewagę stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej nad stanem rzeczywistym. W przypadku stwierdzenia nieważności decyzji przekształceniowej przywrócone zostają prawa byłego właściciela, który może podjąć działania zmierzające do realizacji przysługujących im praw własności, których skutków prawnych organ administracyjny działający w granicach swojej właściwości i kompetencji nie będzie mógł zniweczyć.