Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wiesław Morys po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia S. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 3 grudnia 2014 r. sygn. akt II SAB/Lu 453/14 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi S. P. na bezczynność [...] Towarzystwa Łowieckiego "[...]" Koło nr [...] w B. P. w przedmiocie dostępu do informacji publicznej postanawia: oddalić zażalenie.
Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie odmówił S. P. przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.
W jego uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że sytuacja materialna skarżącego nie uzasadnia przyznania mu prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Z oświadczenia skarżącego złożonego w niniejszej sprawie, a także z jego oświadczeń znajdujących się w aktach innych spraw sądowych (m.in. w sprawie II SAB/Lu 404/14) wynika, że skarżący mieszka wraz z żoną (z którą pozostaje w rozdzielności majątkowej) w mieszkaniu należącym do "[...]" Spółki z o.o. z siedzibą w Lublinie, korzystając w tym zakresie z prawa dożywocia oraz, że spółka ta ponosi wszystkie koszty eksploatacji mieszkania. Aktualne deklarowane koszty utrzymania skarżącego wynoszą minimum [...] zł miesięcznie, z czego kwota [...] zł to wydatki na leczenie. Na dochód rodziny skarżącego składa się renta inwalidzka w kwocie [...] zł brutto - [...] zł netto (lipiec 2014 r.), dochody z pracy w redakcji - [...] zł brutto oraz emerytura żony w kwocie [...] zł - [...] zł netto (lipiec 2014 r.), jak też sporadyczna pomoc finansowa ze strony dzieci i rodziny. Skarżący oświadczył również, że czasami podejmuje się dodatkowych zajęć, celem uzupełnienia dochodów. Środki uzupełniające budżet pochodzą także z limitu, do którego można zadłużyć kartę kredytową, a który obecnie wynosi około [...] zł. Skarżący płaci alimenty w kwocie [...] zł, potrącane bezpośrednio z jego renty inwalidzkiej, w tym kwota [...] zł przekazywana jest bezpośrednio z Wojskowego Biura Emerytalnego do rąk uprawnionej, oraz kwotę [...] zł honorarium redakcyjnego, które przekazuje małżonce. Oświadczył on także, iż nie posiada żadnego wartościowego sprzętu myśliwskiego, zaś posiadane śrutówki z 1951 r. i z 1989 r. warte są około [...] zł za sztukę. Roczny koszt przynależności do koła łowieckiego wynosi [...] zł, na co składa się składka do koła w kwocie [...] zł oraz składka do Polskiego Związku Łowieckiego w kwocie [...] zł. Skarżący wyjaśnił również, że od 2007 r. nie ponosi kosztów polowań i amunicji, gdyż od tego czasu nie bierze czynnego udziału w polowaniach, poprzestając jedynie na towarzyszeniu osobom zaprzyjaźnionym oraz, iż jego koszty utrzymania koniecznego i leczenia wynoszą [...] zł. Sąd I instancji wskazał, że umowne ustanowienie rozdzielności majątkowej między skarżącym a jego żoną nie ma znaczenia przy ocenie możliwości ponoszenia kosztów postępowania w niniejszej sprawie. Przepisy prawa rodzinnego nakładają bowiem na małżonków i członków najbliższej rodziny obowiązki w zakresie udzielania pomocy i wsparcia finansowego członków rodziny. W myśl art. 27 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.) - dalej: K.r.o., małżonkowie są obowiązani, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. W świetle art. 23 K.r.o. małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy oraz do współdziałania dla dobra rodziny. Z obowiązku tego nie zwalnia drugiego małżonka nawet istnienie rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa małżeńska w świetle przepisów K.r.o. odnosi się do majątków małżonków, nie odnosi się zaś do ich wzajemnych obowiązków. Rozdzielność majątkowa ustanowiona w drodze umowy może dotyczyć kwestii zobowiązań każdego z małżonków wobec osób trzecich, a także kwestii samodzielnego dysponowania i zarządzania swoimi majątkami. Ponadto Sąd wskazał, że skarżący jak i jego żona osiągają stałe dochody, które - jak wynika z akt sprawy II SA/Lu 382/14 - w 2013 r. wyniosły w przypadku skarżącego [...] zł, zaś w odniesieniu do jego żony [...] zł, oraz mają zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Miesięczny dochód skarżącego wynosi łącznie [...] zł netto, a dochód jego żony [...] zł netto (kwota uzyskana z zsumowania alimentów otrzymywanych przez nią od skarżącego, honorarium redakcyjnego skarżącego, oraz kwoty netto emerytury). Sąd uznał, iż nie można pominąć okoliczności, że wysokość dochodu netto żony skarżącego umożliwia jej udzielanie pomocy finansowej skarżącemu, zwłaszcza, że nie obciąża jej obowiązek ponoszenia kosztów eksploatacji mieszkania. Ponadto Sąd meriti, powołując się na akta sądowe sprawy II SAB/Lu 453/14, wskazał że skarżący w dniu 13 listopada 2014 r., uiścił na wezwanie Sądu wpis od skargi w tej sprawie (k. 18). Świadczy to zatem o tym, że ma on aktualnie możliwość zgromadzenia środków finansowych pozwalających na ponoszenie kosztów postępowania. Ze złożonego na żądanie Sądu dokumentu w postaci wydruku z Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego wynika, że skarżący S. J. P. pełni funkcję prezesa zarządu "[...]" Spółki z o.o. z siedzibą w Lublinie, która jest właścicielem mieszkania zajmowanego przez skarżącego wraz z żoną, oraz która to Spółka ponosi wszystkie koszty eksploatacji tego mieszkania. Sąd I instancji podkreślił przy tym, że sprawowanie funkcji prezesa zarządu spółki kapitałowej łączy się co do zasady z otrzymywaniem stosownego wynagrodzenia. Nawet jednak, gdyby skarżący nie uzyskiwał wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji to potencjalnie ma on taką możliwość. Spółka dysponuje bowiem majątkiem, z którego może czerpać korzyści. Nadto, w ocenie Sądu, skarżący działając w ramach wymaganej przeciętnej staranności i dbałości o swój interes powinien był takie dochody zagwarantować sobie, co wydaje się oczywiste mając na uwadze wysokość wykazanych przez niego dochodów oraz wysokość ciążących na nim zobowiązań finansowych, w tym zwłaszcza alimentów na rzecz żony, które są w realiach powszechnych bardzo wysokie. Ponadto z akt sądowych sprawy o sygn. akt II SAB/Lu 237/14 wynika, że skarżący pełnił do niedawna również funkcję prezesa zarządu w innej spółce kapitałowej - "[...]" Spółka z o.o. z siedzibą w Lublinie. Adres tej Spółki był tożsamy z miejscem zamieszkania skarżącego - ul. [...] w Lublinie. W tym samym czasie członkiem rady nadzorczej tej Spółki była żona skarżącego - H. P.. Z akt tych wynika nadto, że w dniu 18 lipca 2014 r. zmieniona została umowa Spółki, zaś w dniu [...] sierpnia 2014 r. orzeczeniem Sądu Rejonowego Lublin-Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wprowadzone zostały zmiany w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dotyczące tego podmiotu, polegające m.in. na zmianie firmy, siedziby i adresu Spółki, udziałowców, a także składu władz Spółki. Z tą datą ujawniono, że skarżący i jego żona przestali pełnić funkcje członków władz Spółki (wydruk z Internetowego Monitora Sądowego i Gospodarczego - k. 55 akt sąd. sprawy o sygn. akt II SAB/Lu 237/14). Wyzbycie się przez skarżącego i jego żonę możliwości uzyskiwania dochodów w sytuacji, gdy miał on świadomość konieczności ponoszenia kosztów postępowania przed sądem administracyjnym (z jego skarg przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Lublinie wszczęto kilkadziesiąt postępowań sądowych), świadczy o celowym ograniczeniu możliwości pozyskiwania środków finansowych prowadzącym do uniknięcia spełnienia obowiązku ponoszenia wskazanych kosztów. W tej sytuacji uwzględnienie wniosku skarżącego i przyznanie mu prawa pomocy w niniejszej sprawie prowadziłoby, w ocenie Sądu I instancji, do niczym nieuzasadnionego obciążenia podatników kosztami sądowymi, do których ponoszenia obowiązany jest skarżący. Z tych przyczyn nie można uznać, aby poniesienie przez skarżącego części kosztów niniejszego postępowania groziło jemu bądź żonie uszczerbkiem w kosztach utrzymania koniecznego dla nich.