Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Iwona Bogucka po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia T. B. i M. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2017 r., sygn. akt IV SA/Wa 2309/16 odrzucającego skargę na postanowienie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia [...] 2016 r., nr [..] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia postanawia: oddalić zażalenie.
Przewodnicząca Wydziału IV WSA w Warszawie, zarządzeniem z dnia 7 września 2016 r., wezwała pełnomocnika T. B. i M. K. do usunięcia braków formalnych skargi, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wezwania, przez nadesłanie pełnomocnictwa procesowego do występowania przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub przed sądami administracyjnymi, pod rygorem odrzucenia skargi.
W odpowiedzi na wezwanie pełnomocnik złożyła pełnomocnictwo procesowe z dnia 26 lipca 2016 r. upoważniające ją do reprezentowania T. B. i M. K. przed sądami administracyjnymi, które nie zawierało własnoręcznego podpisu mocodawców, a jedynie ich imiona i nazwiska wpisane przez pełnomocnika pismem drukowanym pod treścią pełnomocnictwa.
Przewodnicząca Wydziału IV WSA w Warszawie, zarządzeniem z dnia [..] 2016 r., wezwała pełnomocnika T. B. i M. K. do uzupełnienia braków formalnych skargi, w terminie siedmiu dni, pod rygorem odrzucenia skargi, przez nadesłanie urzędowego poświadczenia podpisów T. B. i M. K. pod pełnomocnictwem z dnia [...] 2016 r. Wezwanie to zostało skutecznie doręczone pełnomocnikowi w dniu [...] 2016 r.
W odpowiedzi pełnomocnik, w piśmie z dnia [...] 2016 r. wyjaśniła, że przesyła pełnomocnictwo z dnia [...] 2016 r., otrzymane drogą elektroniczną, udzielone przez T. B. upoważniające do występowania w jego imieniu w sprawie o sygn. akt IV SA/Wa 2309/16 oraz wskazała, że oryginał dokumentu prześle pocztą niezwłocznie po jego otrzymaniu. Poinformowała także, że nie ma kontaktu z M. K., który jednakże nie cofnął pełnomocnictwa, zatem związana jest z nim umową zlecenia. Następnie, pismem z dnia [...] 2016 r. został przesłany do WSA w Warszawie oryginał pełnomocnictwa z dnia [...] 2016 r.
WSA w Warszawie, postanowieniem z dnia 3 stycznia 2017 r., odrzucił skargę T. B. i M. K. W uzasadnieniu wskazano, że pełnomocnik T. B. i M. K. została wezwana do nadesłania urzędowego poświadczenia podpisów pod pełnomocnictwem z dnia [...] 2016 r. w terminie 7 dni. Zarządzenie to nie zostało w terminie wykonane, natomiast pełnomocnik złożył po terminie nowe pełnomocnictwo (datowane na [...] 2016 r.), którego udzielił tylko T. B.
Zażalenie na postanowienie WSA w Warszawie wnieśli − za pośrednictwem pełnomocnika − T. B. i M. K., żądając jego uchylenia. Zarzucono naruszenie:
• przepisów postępowania, tj. art. 37 § 1 P.p.s.a., poprzez jego błędną wykładnię oraz uznanie, że złożenie do akt sprawy wierzytelnego odpisu pełnomocnictwa udzielonego przez M. K. w dniu [...] 2016 r. nie stanowi właściwej reprezentacji strony, pomimo, iż do akt postępowania administracyjnego zostało złożone pełnomocnictwo w oryginale z dnia [...] 2011 r. oraz dokument ten pozostaje w obrocie prawnym;
• prawa materialnego, tj. art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na pozbawieniu T. B. i M. K. prawa do rzetelnego rozpatrzenia ich sprawy przez niezawisły sąd.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 37 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. − Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2017 r. poz. 1369, dalej: P.p.s.a.) pełnomocnik zobowiązany jest przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa. Adwokat może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących jego umocowanie. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu strony. W orzecznictwie sądów administracyjnych powszechnie przyjęty jest pogląd, że pełnomocnik ma obowiązek przedłożenia pełnomocnictwa w postępowaniu sądowoadministracyjnym, pomimo że pełnomocnictwo zostało już przedłożone w postępowaniu administracyjnym (por. postanowienia NSA m.in.: z dnia 22 sierpnia 2008 r., sygn. akt II FSK 829/07, z dnia 29 lipca 2009 r., sygn. akt I OSK 1345/08, z dnia 23 września 2010 r., sygn. akt I OZ 704/10, z dnia 14 lipca 2011 r., sygn. akt II GSK 1281/11, z dnia 14 listopada 2012 r., sygn. akt II FSK 2418/12, z dnia 16 kwietnia 2013 r., sygn. akt II OSK 2456/11, z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt I FZ 519/15, z dnia 11 lutego 2016 r., sygn. akt II GZ 64/16). Obowiązku złożenia pełnomocnictwa ustawa nie wiąże z ustaleniem, czy znajduje się ono w aktach sprawy, ale z dokonaniem pierwszej czynności procesowej. Podkreślić więc trzeba, że w postępowaniu sądowoadministracyjnym odrębnie, autonomicznie uregulowano kwestie związane z pełnomocnictwem, jego zakresem i sposobem złożenia do akt sprawy tego postępowania. Tym samym fakt, że do akt postępowania administracyjnego zostało złożone pełnomocnictwo z dnia [...] 2011 r., nie zwalniał pełnomocnika ze złożenia go (lub jego wierzytelnego odpisu) wraz z pierwszą czynnością w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Prawidłowo zatem WSA w Warszawie wezwał pełnomocnika do przedłożenia pełnomocnictwa (oryginału lub poświadczonego za zgodność odpisu). Prawidłowo także, w ocenie NSA, Sąd I instancji, po otrzymaniu sporządzonego przez pełnomocnika odpisu, wezwał do urzędowego potwierdzenia podpisów mocodawców. Niewątpliwie bowiem żaden ze znajdujących się w aktach dokumentów nie odpowiada formą i treścią potwierdzonemu za zgodność z oryginałem odpisowi złożonemu przez pełnomocnika. Okoliczność ta uzasadniała zastosowanie przepisu art. 37 § 1 P.p.s.a.
Termin do usunięcia braków upłynął bezskutecznie z dniu 5 grudnia 2016 r. Pełnomocnik w tym terminie nadesłał jedynie kopię nowego pełnomocnictwa udzielonego mu przez T. B., co nie stanowiło skutecznego usunięcia braków formalnych skargi. Oryginał pełnomocnictwa został dostarczony po terminie, bez wniosku o jego przywrócenie. W tych okolicznościach prawidłowo WSA w Warszawie uznał, że nie doszło do usunięcia braków w zakresie złożenia pełnomocnictwa do działania w imieniu T. B. Natomiast w stosunku do pełnomocnictwa upoważniającego do działania w imieniu M. K. pełnomocnik nie złożył w terminie ani żądanego urzędowego poświadczenia podpisu ani odpisu lub oryginału pełnomocnictwa. Jak na wstępie wskazano złożenie pełnomocnictwa w postępowaniu administracyjnym nie stanowi o spełnieniu obowiązku określonego w art. 37 § 1 P.p.s.a.
Podkreślić trzeba, że prawo do sądu nie ma charakteru absolutnego, a jego realizacja może być zależna od spełnienia różnych wymogów proceduralnych jak odpowiedni termin dokonywania czynności, prawidłowe wykonanie wezwań sądu, czy też zachowanie odpowiedniego trybu wnoszenia skargi.
Z uwagi na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1-2 P.p.s.a., postanowił jak w sentencji.