Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Arkadiusz Despot - Mładanowicz po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia [...] Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału IV Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 sierpnia 2015 r., sygn. akt IV SA/Wa 2345/15 o wezwaniu do uzupełnienia wpisu sądowego w sprawie ze skargi [...] Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] maja 2015 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania z tytułu przejęcia przez Skarb Państwa prawa własności nieruchomości postanawia: uchylić zaskarżone zarządzenie. 2
Zarządzeniem z dnia 18 sierpnia 2015 r. wydanym na podstawie art. 220 § 1 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej "p.p.s.a.") Przewodniczący Wydziału IV Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wezwał [...] Sp. z o.o. z siedzibą w Ł. do uzupełnienia wpisu sądowego o kwotę 10 021 zł od skargi na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] maja 2015 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania z tytułu przejęcia przez Skarb Państwa prawa własności nieruchomości. Wysokość wpisu ustalono stosownie do § 1 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm., dalej "rozporządzenie").
Na powyższe zarządzenie skarżąca Spółka złożyła zażalenie, zaskarżając zarządzenie w całości, wnosząc o jego uchylenie.
W ocenie skarżącej, do ustalenia wysokości wpisu powinien znaleźć zastosowanie § 2 ust. 3 pkt 5 rozporządzenia, przewidujący wpis stały od skargi w wysokości 200 zł.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zawiera usprawiedliwione podstawy.
Kwestię sporną stanowi to, czy w sprawie niniejszej powinien być pobrany wpis stały, czy też stosunkowy - tak jak w sprawie, w której przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna. W zaskarżonym zarządzeniu Przewodniczący przyjął, iż w niniejszej sprawie, dotyczącej ustalenia odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę powinien zostać pobrany wpis stosunkowy i wezwał skarżącą do uzupełnienia wpisu sądowego o kwotę 10 021 zł. Zaskarżone zarządzenie jest nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 231 p.p.s.a., wpis stosunkowy od pism wszczynających postępowanie pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W pozostałych sprawach pobiera się wpis stały, którego wysokość określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Podkreślić przy tym trzeba, iż użyte w powyższym przepisie sformułowanie "w sprawach, których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne", jest wyrażeniem nieostrym i stanowi daleko idące uproszczenie. Przedmiotem zaskarżenia nie mogą być bowiem należności pieniężne, ale akty i czynności wymienione w art. 3 § 2 i 3 p.p.s.a., dlatego też uznać trzeba, iż sprawami podlegającymi wpisowi stosunkowemu są w istocie sprawy, w których przedmiotem zaskarżenia są akty lub czynności kreujące określoną należność pieniężną bądź stwierdzające jej istnienie. Tym samym nie wszystkie sprawy, które mogą w jakimś stopniu dotyczyć należności pieniężnych, będą podlegały wpisowi stosunkowemu.
W niniejszej sprawie przedmiotem zaskarżenia jest decyzja utrzymująca w mocy decyzję orzekającą o ustaleniu odszkodowania za nieruchomość przejętą pod drogę. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów z dnia z dnia 20 maja 2010 r., sygn. akt I OPS 14/09 uznał, że w sprawie ze skargi na decyzję administracyjną o wywłaszczeniu nieruchomości i ustaleniu wysokości odszkodowania pobiera się wpis stały określony w § 2 ust. 3 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi, także wówczas, gdy skarżący kwestionuje tylko wysokość ustalonego odszkodowania. W uchwale tej Sąd podkreślił, że kwestia rodzaju i wysokości wpisu sądowego w razie zaskarżenia odrębnych decyzji o ustaleniu wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość wykraczała poza zakres wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich, który wszczął postępowanie w sprawie zakończonej powołaną uchwałą. Jednakże w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego rozpoznającego niniejszą sprawę nie istnieją jakiekolwiek okoliczności, które dawałyby podstawę do innego traktowania pod względem rodzaju i wysokości wpisu od skargi sprawy, w której organ administracji orzekł w oddzielnej (nie łącznie z orzeczeniem o wywłaszczeniu) decyzji o ustaleniu i przyznaniu określonej kwoty odszkodowania niż sprawy, w której oba elementy zawarto w jednej decyzji. Prowadziłoby to do nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji osób, które są w takiej samej sytuacji, różniącej się tylko formalnie - pod względem ilości decyzji. Stawiałoby nadto osoby, które sprzeciwiają się wywłaszczeniu w lepszej sytuacji, niż te które z tym faktem się godzą, a tylko kwestionują wysokość należnego odszkodowania. Kwestia przyznania odszkodowania jest bowiem nierozerwalnie związana z odjęciem prawa własności nieruchomości w następstwie jej wywłaszczenia, niezależnie od tego, czy odszkodowanie to przyznawane jest jednocześnie z decyzją o wywłaszczeniu, czy też wydawane jest odrębne orzeczenie w tym przedmiocie. Dotyczy to także sytuacji, gdy odjęcie prawa własności następuje w innym trybie. W niniejszej sprawie decyzja ustalająca odszkodowanie jest ściśle związana z postępowaniem administracyjnym, którego przedmiotem jest ustalenie lokalizacji drogi, skutkujące przejęciem nieruchomości zajętej pod drogę. Do wydania decyzji w przedmiocie odszkodowania nie doszłoby, gdyby nie podjęto decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi. Tym samym trzeba przyjąć, że od skargi na decyzję w przedmiocie ustalenia odszkodowania, która jest konsekwencją wydania decyzji dotyczącej ustalenia lokalizacji drogi i przejęcia nieruchomości zajętej pod drogę - powinien zostać pobrany wpis stały, nie zaś stosunkowy (zob. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt I OZ 843/11, z dnia 14 maja 2013 r., sygn. akt I OZ 357/13, z dnia 27 listopada 2013 r., sygn. akt I OZ 1145/13, z dnia 15 stycznia 2014, sygn. akt I OZ 1247/13, dnia 8 września 2015 r., sygn. akt I OZ 1022/15, orzeczenia.nsa.gov.pl).
Ponadto zauważyć należy, że wysokość przyznanego skarżącej odszkodowania jest również kwestią sporną. Wpis stosunkowy może być zaś wyznaczony jedynie w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu stanowi kwotę stałą i niekwestionowaną. W przypadku, gdy wartość ta nie jest określona w sposób pewny, niemożliwym staje się wyznaczenie stosunkowej kwoty wpisu, a zastosowanie winny mieć przepisy odnoszące się do opłat stałych. Z taką sytuacją do czynienia mamy w rozpoznawanej sprawie. W niniejszej sprawie wpis od skargi winien być zatem ustalony na podstawie § 2 ust. 3 pkt 5 rozporządzenia - a więc jak w sprawach dotyczących nieruchomości - i wynosić 200 zł. W takiej też wysokości skarżąca Spółka wpis uiściła, brak było zatem podstaw do wydania zaskarżonego zarządzenia wzywającego skarżącą do uzupełnienia wpisu od skargi.
Z tych przyczyn, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 2 i art. 198 p.p.s.a.
-----------------------
4