Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Jakimowicz po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M.K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn. akt: II SA/Gd 688/18 o odrzuceniu skargi M.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku z dnia [..] kwietnia 2018 r., nr [..] w przedmiocie opłaty adiacenckiej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn. akt: II SA/Gd 688/18 odrzucił skargę M.K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Słupsku z dnia [..] kwietnia 2018 r., nr [..] w przedmiocie opłaty adiacenckiej i zwrócił uiszczony wpis od skargi. W ocenie Sądu, podpisana przez M.K. w imieniu M.K. skarga podlegała odrzuceniu, skoro mimo wezwania do uzupełnienia braków formalnych skargi, M.K. nie nadesłał pełnomocnictwa do występowania w imieniu skarżącej w postępowaniu sądowoadministracyjnym w wyznaczonym terminie.
M.K. wniosła zażalenie na powyższe postanowienie, w którym zarzucając naruszenie przepisu art. 49 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz art. 45 i art. 2 Konstytucji RP, domagała się jego uchylenia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrwalił się pogląd, że prawo do zastępstwa procesowego jest ściśle związane z prawem do sądu. Wykładnia przepisów dotyczących działania pełnomocnika nie powinna ograniczać stronie realizacji tego prawa. Problem skutków dla mocodawcy czynności dokonywanych przez wadliwie albo nieprawidłowo ustanowionego pełnomocnika był już przez sądy administracyjne rozstrzygany. W postanowieniu z dnia 12 grudnia 2005 r., sygn. akt.: I GSK 2703/05 (ONSAiWSA 2006/3/77) Naczelny Sąd Administracyjny sformułował tezę, że podpisanie skargi przez osobę, która nie może być pełnomocnikiem, jest brakiem formalnym, który może podlegać usunięciu przez wezwanie strony do podpisania skargi na podstawie art. 49 § 1 w zw. z art. 57 § 1 i w zw. z art. 46 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) zwanej dalej p.p.s.a.
Obowiązek wezwania przez wojewódzki sąd administracyjny strony do podpisania skargi w sytuacji, gdy pełnomocnik, który podpisał skargę nie wykazał się stosownym umocowaniem, znajduje odzwierciedlenie w aktualnym orzecznictwie NSA (por. postanowienia NSA: z dnia 21 października 2011 r., sygn. akt: I FSK 1397/11; z dnia 13 stycznia 2012 r., sygn. akt: II OSK 2634/11; z dnia 5 lutego 2014 r., sygn. akt: II FSK 3634/13, z dnia 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt: II FSK 557/14, z dnia 29 maja 2018 r., sygn. akt: I FZ 85/18). Także w literaturze wskazano, że podpisanie skargi przez osobę, która nie może być pełnomocnikiem, należy uznać za brak formalny, który może podlegać usunięciu przez wezwanie strony do podpisania skargi (Małgorzata Niezgódka-Medek [w:] B. Dauter, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", WKP 2018, pkt 1 art. 34).
W niniejszej sprawie zatem uznanie, że braki formalne skargi nie zostały uzupełnione przez pełnomocnika strony obligowało Sąd I instancji do bezpośredniego skierowania do strony wezwania do uzupełnienia braków skargi poprzez jej podpisanie oraz uiszczenie wpisu. Wobec niedokonania tej czynności przez Sąd, zaskarżone orzeczenie należy uznać za przedwczesne. Podstawą odrzucenia może być jedynie brak istotny, tzn. taki którego nieusunięcie uniemożliwia nadanie pismu dalszego biegu (por. postanowienia NSA: z dnia 25 kwietnia 2012 r., sygn. akt I OZ 270/12; z dnia 30 marca 2012 r., sygn. akt I OSK 677/12; z dnia 5 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 3664/13). Przyjęcie stanowiska Sądu pierwszej instancji zamykałoby stronie prawo do sądu, co stanowiłoby naruszenie zasad wyrażonych w art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji RP.
Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.